Monday, April 21, 2014

Dam! White Elephants in Ethiopia?

April 21/2014
by Alemayehu G. Mariam

Last week, in a bizarre display of faux outrage and indignation, the regime in Ethiopia unleashed its big “experts” to go after International Rivers, an organization that has been leading the global struggle to protect rivers and the rights of indigenous communities that depend on them for nearly three decades. International Rivers, headquartered in Berkeley, CA.,  is committed to promoting sustainable use of water and rivers throughout the world. The organization has done extraordinary work in Africa, Asia and Latin America to “prevent destructive dam development, promote effective flood management practices, reform the policies and practices of international financial institutions, and advocate water and energy solutions that are sensitive to human rights and environmental sustainability.”GERD Grand Ethiopian Renaissance Dam related issues
The regime’s nameless, faceless and conscienceless “experts”, hiding behind the anonymity of  “professional Ethiopians well versed with and advising on GERD Grand Ethiopian Renaissance Dam related issues”, unloaded a torrent vituperative diatribe against International Rivers in the vintage style of their late hate master of name-calling, cheap shots and put-downs, Meles Zenawi. In a hatchet job polemic entitled, “A Proxy Campaign against Ethiopia?”, the “GERD national panel of experts” (“GERD experts”) jumped on International Rivers like a pack of hungry junkyard dogs on a squirrel.
The “GERD experts” took no prisoners in demonizing and hyperbolizing International Rivers. They moaned that International Rivers is “ this self- appointed ‘guardian’ of all rivers of the world, [and] has been leaving no stone unturned in its effort to subvert Ethiopia’s efforts to develop its water resources and lift its vast and growing population out of poverty.”  Whoa! IRN, the Poseidon (the mythical Greek god of seas and waters)!
The GERD experts came out swinging. No more kid gloves. It’s going to be all bare knuckles. “Apart from being amused, the NPOE [National Panel of Experts] so far had chosen to ignore IRN’s anti- Ethiopia lobbying which is driven by an ideological, if not fanatical-messianic mission to ‘protect [the world’s] rivers and … to stop destructive dams’. IRN is accuser, police, judge and jury all rolled into one. IRN determines for countries, particularly for developing and poor countries like Ethiopia, how to do water resources development projects the ‘right’ way.” Dam! Can “IRN” do all that? Who could have suspected “IRN” was the world’s “riverine policeman”?
“GERD experts” proclaimed, “IRN is the high priest that communes with God the Almighty and determines what is the most environmentally appropriate, most efficient and economical, and most beneficial for local, national and regional not only flora and fauna but also human communities too. What paternalism!!… IRN, the all-knowing God of water resources development, is angry that Ethiopia did not observe its commandment of good water resources planning…” Hot diggity dog! IRN, the Divine! IRN the “Omni Potens”. IRN, the Godhead!
“GERD experts” declared a “water war” on International Rivers: “It would be unconscionable for us as professional Ethiopians well versed with and advising on GERD related issues to keep on looking at these people with bemusement and indifference when they peddle, clearly siding with Egypt, distorted, unsubstantiated and hostile mercenary propaganda against GERD and the Ethiopian people…. In all its ranting does IRN feel obliged, even if to feign decency, neutrality and disinterest, to mention Ethiopia’s need and desperation. By the way, is not Sudan a downstream country? Why does IRN shut up about Sudan’s identification with and support for GERD?!!!!!!!!! Why does IRN dwell and fight exclusively for Egyptian interests.” How deflating to learn that “IRN”, “the high priest that communes with God the Almighty”, is actually nothing more than an  Egyptian stooge and puppet?
Who (what) is this divine, police, judge and jury all rolled into one, superpower and Egyptian stooge called “IRN”?
Why is “IRN, the all-knowing God of water and the high priest that communes with God the Almighty” angry at the regime in Ethiopia? How is the wrath of  “IRN, the all-knowing God of water” being visited on the regime in Ethiopia?
The “GERD experts” claim that “IRN” is angry at them because they have rejected “IRN’s discouragement of the idea of dam building in Ethiopia”. The regime refuses to accept “IRN’s message that Ethiopia should stop being ‘provocative.” “IRN” is angry because “Ethiopia will not change the parameters of the project!” “IRN” is angry because it has failed as a “lobbyist for its Egyptian paymasters.” “IRN”, the “all knowing God of water and the high priest that communes with God the Almighty” is angry because its “concern is Egypt’s water security, not Ethiopia’s poverty, water, energy and food insecurity!”
The “GERD experts” claim to have exposed “IRN’s” diabolical strategy to destroy the regime’s plans to build dams in Ethiopia: “Stage 1: Dissuade them! True to its anti-dam creed, IRN did its best to discourage the idea of dam building in Ethiopia in the first place… IRN never loses opportunity to lobby for its Egyptian paymasters… Stage 2: Smear campaign. When its dissuasion tactic failed and GERD implementation proceeded on with earnest, IRN had to embark on … a smear campaign… IRN, the all-knowing God of water resources development, is angry that Ethiopia did not observe its commandment of good water resources planning… Stage 3: Create Alarm! IRN, noticing that its dissuasion and smear campaigns did not achieve its goals of stopping GERD at its inception or planning stages, embarked desperately to create alarm among the international community and downstream countries the fervor of which the Egyptians might envy. Stage 4: Conduct a Stop Them Campaign! IRN, realizing its preceding three maneuvers did not yield any meaningful result, had to come to the open, reveal itself and launch its outright and blatant campaign against the GERD…”
“Cry ‘Havoc!’, and let slip the dogs of water wars…”
In Julius Caesar, Shakespeare wrote, “Cry ‘Havoc!’, and let slip the dogs of war”.  The regime in Ethiopia is crying “Havoc!” and letting slip its dogs of dam wars on “International Rivers Network”. I am very familiar with the work of International Rivers and the extraordinary accomplishments of that organization in protecting rivers and indigenous people throughout the world. I am not only awed but also humbled by the tenacity and unrelenting efforts of International Rivers to call international attention to the plight of the indigenous people of the Omo River Basin (ORB) in southwest Ethiopia. A few weeks ago, I expressed my deep gratitude (and confessed my own shame) to International Rivers and the other human rights organizations who have spoken up in defense of the defenseless people of the ORB. When I and millions of other Ethiopians kept silence in the face of the regime’s crimes against humanity inflicted on the people of the ORB, it was International Rivers, among others, which stood up and spoke for them and suffered the slings and arrows of that ruthless regime, as they are doing right now.  I publicly confessed in my commentary, “The Race to Save Ethiopians Damned by the Dam”.
It is painful for me (frankly, I am ashamed) to admit that two years after I wrote that [a previous commentary], we [Ethiopians] are still on the sidelines watching while the international human rights and environmental organizations are still doing all of the heavy lifting for us and keeping up the race to save our people. I find myself asking the same questions over and over, without answers: Is it fair to have the international human rights and environmental organizations doing all of the heavy lifting for us in the ORB? When these organizations show so much care and concern for our people and our country, why are we so manifestly unconcerned? Why is that we do not join and support the organizations speaking up for our people? Why is it that we do not come to the aid of these organizations and defend them against the slings and arrows of a vicious regime that slanders them and scandalizes their good works? …How can we justify to future generations that they owe their legacy of environmental conservation and protection of the indigenous peoples of the ORB to the tireless efforts of international organizations [such as International Rivers]? I ask my readers to think about these questions.
Now the regime has loosed its cackle of hyenas on International Rivers, but International Rivers is not intimidated. They struck back at the “GERD experts”. “Ethiopia’s government turned its sights on International Rivers after we published a leaked report by the international panel of experts charged with reviewing project documents for the Grand Ethiopian Renaissance Dam (GERD). Our summary of their report describes a number of outstanding concerns raised by the non-binding panel, including the inadequacy of the hydrological-impacts study (a key document for understanding how the dam will affect people and ecosystems downstream).”
International Rivers expressed dismay over “Ethiopia’s wild allegations.” It declared that “International Rivers does not take funding from any government institution, including Egypt. We are not ‘taking sides’ – we are impartial when it comes to critiquing destructive river projects and poor river management around the globe…”
International Rivers almost fell for the regime’s old tricks of putting their opponents on the defensive with bogus and outrageous accusations. The regime leaders perfected their art of war by demonization, labelling and slander when they practiced their infantile Marxism in the bush.  Their style is to pump out a bunch of cockamamie, baseless and preposterous allegations and watch their opponents scamper to defend against them. They would label, tar and feather and tattoo their opponents and critics in their organization with outrageous accusations and lies to shut them up. Predictably, International Rivers did not take the regime’s bait to engage in pissing and mudslinging contests. International Rivers did not lower itself to the gutter. They are well aware of the old adage about “never wrestling with a pig in the mud. You get dirty and the pig loves it.”
Who are the “GERD experts”? What makes them “experts”?
If “A Proxy Campaign against Ethiopia?” is the proof  of the expertise of the “GERD experts”, they have proven beyond a shadow of doubt that they are experts at insults, cheap shots, insolence, fear and smear, sneering and jeering and calumny. They have certainly not proven that they are experts in a field of knowledge or subject matter. Not only are the self-proclaimed “GERD experts” not experts, they do not even know what an expert is! An expert is someone who is “widely recognized as a reliable source of technique or skill whose faculty for judging or deciding rightly, justly, or wisely is accorded authority and status by their peers or the public in a specific well-distinguished domain.” Who are thesenameless and faceless  “professional Ethiopians well versed with and advising on GERD related issues”? Why do they not identify themselves by name, subject matter of expertise and institutional affiliation? What are their academic and professional credentials? What is their training, education, publication or work experience to buttress their claim of expertise?
Experts do not wear a veil on their faces, sit in the shadows sniping and broadcast to the world that they are “experts” and “professional Ethiopians”. Real experts do not challenge their opponents to pissing contests.  Real experts step out into the open and debate the issues with other experts in public forums.  Real expert have no problems presenting their credentials for scrutiny and challenge. Real experts deal with facts, evidence and logic, not emotions, fantasy and defamation campaigns. Real experts overwhelm their opponents with carefully conducted research and  analysis, not insults and mud laden innuendos.
What self-respecting “panel of experts” would issue a public statement and say the following about an organization that is widely and internationally recognized for its riverine experts:
IRN is the high priest that communes with God the Almighty and determines what is the most environmentally appropriate…
IRN, the all-knowing God of water resources development, is angry that Ethiopia did not observe its commandment of good water resources planning…
IRN’s concern is Egypt’s water security, not Ethiopia’s poverty, water, energy and food insecurity!…  Oh, international financiers beware! Do not put your money there. What shameless partisanship of IRN. Should we be accused if we suspect payment under the table?
It is obvious that in its desperation the IRN has been forced to come out and show its true color: a proxy for Egypt masquerading as an international environmental group fighting for the health of rivers!!
In all its ranting does IRN feel obliged, even if to feign decency, neutrality and disinterest, to mention Ethiopia’s need and desperation. By the way, is not Sudan a downstream country? Why does IRN shut up about Sudan’s identification with and support for GERD?!!!!!!!!!
Why does IRN dwell and fight exclusively for Egyptian interests, harps on their real or imagined and fabricated fears, while not uttering a single word about the waste incurred via the High Aswan Dam…
IRN never feels obliged to mention a single merit of GERD. It is a taboo!
IRN has no boundaries of shame. It accuses the IPOE members of ‘keeping silent”! Should every sensible human being on the face of the earth turn into a corrupt IRN partisan activist?
The foregoing statements sound like the “thugspeak” we have heard for nearly a quarter of a century, not expert testimony. Those statements originated in the minds of whack bush cadres, not self-respecting experts.
Temper tantrums and name calling are a poor substitute for a rigorous fact-based refutation of another expert’s opinions. Experts do not prove their cases by moaning and groaning, bellyaching, griping,  grousing and whining.  Experts do not engage in teeth gnashing, mudslinging and finger wagging. Could it be that the “GERD experts” are really “no experts” but mindless apparatchiks and cadres who will say and do anything to earn their daily bread from their paymasters?
Whenever the regime is confronted with the truth, its natural and predictable response is to squirm, fidget, squiggle and “Cry Havoc!” That is what the regime is doing now. The “GERD experts” said, “the straw that broke the camel’s back, so to speak, happened on March 31, 2014 when IRN posted on its website a piece entitled “ GERD panel of Experts Report: Big Questions Remain”. Manifestly, the regime must have been stung by International Rivers’ analysis of the so-called “leaked Experts Report”. That is why they are squealing like a stuck pig. They are shadowboxing and swinging (in the shadows), but no one can fight the truth. Correction. Only Meles could do that.  When the European Union Election Observer Group in May 2010 caught Meles Zenawi with his hands in the ballot cookie jar, he attacked the Group with a torrent of insults straight from the gutter describing the months-long work of that Group as  “trash report that deserves to be thrown in the garbage.” In August 2005, Meles, following the electoral drubbing of his party by a coalition of opposition parties in May, unleashed his wrath on European Union parliamentarian Ana Gomes and her election observer group. “We shall, in the coming days and weeks, see what we can do to expose the pack of lies and innuendoes that characterise the garbage in this report.”
The “GERD experts” are taking a page out of the Meles Zenawi “Book of Fear and Smear” to smear and create fear about International Rivers. “When the going gets tough, the tough get going.” Not so for the regime in Ethiopia. “When the going gets tough, the regime gets in gear to jeer, sneer and smear.”
The “GERD experts” are “experts” just like their spiritual master Meles Zenawi. Everybody knows Meles was an expert on everything. He was an expert on the economy, politics, society, federalism, military strategy, international relations, whatever. Meles, the “expert”, was a “graduate” of a distance learning program called “Open University (OU)” in England. OU has an “open entry policy” where traditional admissions requirements are suspended for students to take undergraduate and graduate courses. What are the credentials of the “GERD experts”? Will they ever step out of the shadows and step into the public forums so we can see them and “learn” from their expertise? So here is the challenge to the “GERD experts”: Step up, show your faces, put your credentials on the table and openly join the debate, or shut the hell up!
Being called “alarmist”, “in the pay of Egyptian paymasters, “smear”-mongers, “anti-Ethiopian lobbyists”, “mercenary propagandists against GERD and the Ethiopian people”, “shameless partisans”,  etc. by the regime’s “GERD experts” is like being called ugly by a frog
The regime called International Rivers all the names in the book. It is obvious that International Rivers’ analysis of the leaked report has made the regime madder than a nest of hornets. They accused International Rivers of being called “alarmists”, “in the pay of Egyptian paymasters”, “smear”-mongers, “anti-Ethiopian lobbyists”, “mercenary propagandists] against GERD and the Ethiopian people, shameless partisans, “a proxy for Egypt masquerading as an international environmental group fighting for the health of rivers”, etc. Being called these names by the faceless, nameless and conscienceless “GERD experts” is like being called ugly by a frog. International Rivers should not be surprised by all of the name-calling and mudslinging. The paymasters of the “GERD experts” are supreme experts in mudslinging and name-calling. They call Diaspora Ethiopians who disagree with them “extremist Diaspora”. “Extremism in the defense of liberty is no vice!”, proclaimed Barry Goldwater.
Shameless partisanship? The “GERD experts” bemoan International Rivers. “What shameless partisanship of IRN. Should we be accused if we suspect payment under the table?” I was thinking the same thing about Clare Short, Chairwoman of the Extractive Industries Transparency Initiative a few weeks ago. A few weeks ago, Short fell on the sword for the regime in Ethiopia trying to get it admitted into her “Club”. Her lobbying on behalf of the regime was so outrageous and offensive that she caused severe internal strife and a major rift in that organization. Truth be told, I had similar doubts. Had “there been payment under the table” for Clare Short for her to fall on the sword for the regime? I am just askin’.
Smear campaigns?  The “GERD experts” accuse International Rivers of smear-mongering. Who put out those two fear and smear docutrash dramas called “Akeldama” and “Jihadawi Harekat” scandalizing  Ethiopian Muslims?  “Akeldama” began with a somber proclamation on the arrival of a bloodbath doomsday in Ethiopia: “Terrorism is destroying the world. Terrorism is wrecking our daily lives, obstructing it. What I am telling you now is not about international terrorism. It is about a scheme that has been hatched against our country Ethiopia to turn her into Akeldama or land of blood. For us Ethiopians, terrorism has become a bitter problem….”
Demonization and vilification campaigns? “The “GERD experts” accuse International Rivers for undertaking a “fanatical-messianic mission” to vilify the regime in the name of protecting the world’s rivers. How about the regime’s fanatical and diabolical orchestration of a full-court press demonization and vilification campaign against Atse Menelik II, the Nineteenth Century Ethiopian emperor whose centennial is being celebrated this year (Ethiopian calendar). By demonizing Menelik and smearing his name, the regime tried to re-write, miswrite, overwrite and un-write Ethiopian history and replace it with the hagiography (tale of sainthood) of Meles Zenawi.
Mercenary propaganda? The “GERD experts” accuse International Rivers of fabricating “unsubstantiated and hostile mercenary propaganda against GERD and the Ethiopian people.” Which mercenary propagandist made the following statement in 1990 when asked about Ethiopian unity: “We look at this from the viewpoints of the interests of Tigray first, and then Ethiopia as a whole. We would like to see Eritrea continuing to have a relationship with Ethiopia. We know that Tigray needs access to the sea, and the only way is through Eritrea. Whether Eritrea is part of Ethiopia or independent, we need this access and, therefore, must have close ties. There are many Tigrayans in Eritrea. They are concerned. They don’t want to be treated as foreigners there…” Which mercenary gave away (and steadfastly refused to accept) Ethiopia’s outlet to the sea? Without an outlet to the sea, the much vaunted “Growth and Transformation Plan”, the brain child of Meles Zenawi, is today stuck in first gear and spinning its wheels in a quagmire of corruption and mismanagement.
Egyptian proxy? The “GERD experts” accuse International Rivers of being “A proxy for Egypt masquerading as an international environmental group fighting for the health of rivers!!” Who unleashed the proxy war in Somalia in 2006 causing the deaths of tens of thousands of Somalis and displacement of hundreds of thousands? In May, 2007, Meles told Al Jazeera, “We did not fight a proxy war on behalf of the United States. Indeed, the United States was very ambivalent about our intervention, once we intervened of course the United States and much of the international community was supportive….” However, a Wikileaks cable from June 2006  contradicts these statements.
White elephants in Ethiopia!
The problem in the dam debate is not the drivel and jabber of faceless, nameless and conscienceless “experts”. It is not even the machinations of “leaders” who have the ethics of hyenas and leadership qualities of snakes (in suits). The problem in Ethiopia is what to do about white elephants. A “white elephant” is an idiom for wasteful vanity projects that are “valuable but burdensome possession of which its owner cannot dispose and whose cost (particularly cost of upkeep) is out of proportion to its usefulness or worth.”
Dam ventures in Africa have largely proven themselves to be “white elephants”. Africa’s “Big Men” love big projects. Kwame Nkrumah built the Akosombo Dam on the Volta River, at the time dubbed the “largest single investment in the economic development plans of Ghana”. The adverse environmental consequences over the past several decades have been documented. Mobutu sought to outdo Nkrumah by building the largest dam in Africa on the Inga Dams in western Democratic Republic of the Congo (Zaire) on Inga Falls, the largest waterfalls in the world. In 2011, the entire board of DRC’s national electricity company was fired over frequent and recurrent power disruptions!Last month, the World Bank approved a $73 million grant to help the DRC develop an expansion of the Inga hydroelectric dam.
In the Ivory Coast, Félix Houphouët-Boigny built the largest church in the world, The Basilica of Our Lady of Peace of Yamoussoukro, at a cost of USD$300 million. It stands empty today. Self-appointed Emperor Jean-Bedel Bokassa of the Central African Republic (CAR) built a 500-room Hotel Intercontinental at a cost of hundreds of millions of dollars while millions of his people starved. Today, exactly 20 years after the Rwandan Genocide, CAR is in the throes of communal and sectarian warfare described as mass “ethno-religious cleaning.” Moamar Gadhafi launched the Great Man-Made River in Libya, dubbed the world’s largest irrigation project, and proclaimed it the “Eighth Wonder of the World.”  Ugandan dictator Yuweri Museveni built the Bujagali dam which was completed in 2012. The backflow from that dam has submerged a huge area of cultivable and settled land forcing migration and resettlement of large numbers of people.
Is GERD (a/k/a Meles Zenawi Memorial Dam) a white elephant?
Is GERD an Ethiopian white elephant? Dam right, it is! In my commentary, “Ethiopia: Rumors of Water War on the Nile?”, I argued that GERD/MZMD is  the white elephant in the room that no one wants to talk about openly and earnestly. Meles, like all of his predecessor African dictators suffered from delusions of grandeur. Like his brethren African dictators, Meles wanted to have a big project that could immortalize him as the little “Big Man” of Africa. By undertaking white elephant projects, Meles sought to attain greatness and amass great fortunes in life and immortality in death. He only managed to amass mass contempt in life and in death. To be sure, he had a “dry run” on immortality when he commissioned the construction of  Gilgel Gibe III Dam on the Omo River in southern Ethiopia which has been dubbed the “largest hydroelectric plant in Africa with a power output of about 1870 Megawatt.”
Like all of the African white elephants, the so-called GERD is a vanity make-believe project principally intended to glorify Meles posthumously, and magnify his international prestige while he was alive diverting attention from the endemic corruption that had consumed his regime as documented in the a 448-page World Bank report, “Diagnosing Corruption in Ethiopia”.  Meles sought to cover his bloody hands and clothe his naked dictatorship with megaprojects and veneers of progress and development.  Meles was the little “Big Man” of  Africa with a Napolenoic complex. He sought to overcome his complex by making outrageously bogus claims of 11-15 percent annual economic growth and launching big dam and infrastructure projects.
Amused by the mudslinging of the “GERD experts”
It is amusing and fun to see the regime’s brain trust swinging wildly from the shadows. In all sincerity, I appreciate the fact that the “GERD experts” came out to defend their paymasters. They have every right to that. A dog must never bite the hand that feeds. Those who disagree with the regime also have every right to criticize it. It would be great to have open, civil and structured debates about a whole range of issues with the regime and its representatives. But the regime does not want earnest debates. It wants to engage its opponents and critics in pissing contests and mud wrestling matches. We will not lower ourselves into the gutter and they refuse to rise up to the surface and face public scrutiny. Such is the current stalemate!
No reasonable Ethiopian would disagree on the fact that Ethiopia’s hydrological resources should be put to proper use to serve the needs of the people. However, the regime must realize that it is not the only and exclusive stakeholder in determining the fate of Ethiopia or use of its natural resources. In as much as the regime accuses International Rivers of being the “high priest that communes with God the Almighty and determines what is the most environmentally appropriate”, it is doing exactly the same thing. They regime presents itself as the clergy of “high priests who commune with God Almighty”on the economic, social, political and cultural development of  Ethiopia. To slightly modify what I have always said, “Preaching the need for pluralism in determining the economic, social, political and cultural development of Ethiopia to the regime’s “high priests who commune with God Almighty” is like preaching Scripture to a gathering of blind and deaf-mute Heathen.
George Bernard Shaw said, “Never wrestle with pigs. You both get dirty and the pig likes it.” Though I am rather amused by the regime’s efforts to drag International Rivers into a mud wrestling match, I am glad to see International Rivers declining the invitation for a mud fest in the regime’s quagmire. International Rivers should be proud for its global achievements over the past three decades. They should keep doing what they have been doing – fighting for the rights of indigenous peoples, protecting international rivers and  winning the hearts and minds of ordinary people and policy makers alike the world over. International Rivers is no “high priest that communes with God the Almighty and determines what is the most environmentally appropriate” for the world; but thank God there is an International Rivers that will speak up and stand up for environmental justice in the eyes of man and God. There is no doubt the regime and its dogs of dam water wars will continue their efforts to drag International Rivers into their quagmire for another round of mud wrestling, a re-match, in the foreseeable future. My only advice to International Rivers is: “Stick to the rivers; leave the gutter to the experts!”
Thank you International Rivers for speaking up and standing up for Ethiopians in the Omo River Basin!
To be continued…
Professor Alemayehu G. Mariam teaches political science at California State University, San Bernardino and is a practicing defense lawyer.

ከውጭ የተመለሱ ኢትዮጵያውያን በአገራቸው ለመሥራት መቸገራቸውን ገለጹ

April 21 /2014

ከውጭ የተመለሱ ኢትዮጵያውያን በአገራቸው መዋዕለ ንዋያቸውን ማፍሰስ ቢፈልጉም፣ በመንግሥት መዋቅር ውስጥ ያሉ የቢሮክራሲ ችግሮች ፈተና እንደሆኑባቸው ገለጹ፡፡

የውጭ ጉዳይ ሚኒስቴር በአገር ውስጥ በተለያዩ የኢንቨስትመንትና የሙያ ዘርፎች ከተሰማሩ ተመላሽ የዳያስፖራ አባላት ጋር ለመወያየት ባዘጋጀው መድረክ፣ ከ500 በላይ የዳያስፖራ አባላት ተገኝተው ችግሮቻቸውንና ምሬታቸውን ለመንግሥት አሰምተዋል፡፡

በሆቴልና ቱሪዝም፣ በንግድ፣ በማዕድን ፍለጋ ሥራና በትራንስፖርትና ማሽነሪዎች ኪራይ ላይ የተሰማሩ ከውጭ ተመላሽ ኢትዮጵያውያንና ትውልደ ኢትዮጵያውያን በተሳተፉበት በዚህ ውይይት መድረክ ላይ፣ በተለይ የታችኛው የመንግሥት መዋቅር ሊያሠራቸው አለመቻሉን አስታውቀው፣ ፈቃድ ለማግኘት እስከ ሁለት ዓመትና አንዳንዶቹም ከዚያ በላይ እንደወሰደባቸው ተናግረዋል፡፡

በሆቴልና ቱሪዝም ዘርፍ ለመሰማራት በጐንደር ከተማ መሬት መውሰዳቸውን፣ የሆቴሉ ግንባታ ከመጀመሩ በፊት የአፈርና የዲዛይን ጥናት በውጭ ባለሙያዎች ለማሠራት ውጭ አገር ደርሰው ሲመለሱ መሬታቸው በአካባቢው አስተዳደር መወረሱን፣ አንድ ከአሜሪካ የተመለሱ ኢትዮጵያዊ ተናግረዋል፡፡

‹‹መሬቱን የወሰድከው በተጭበረበረ ዶክመንት ነው፡፡ ፎርጅድ ነው፡፡ አንተ ዳያስፖራ አይደለህም፡፡ እንዲያውም የሠራኸው ወንጀል በመሆኑ በሕግ ከመጠየቅህ በፊት ውጣ፤›› ብለው የአካባቢው የሥራ ኃላፊዎች ከቢሮ እንዳስወጧቸው እኚሁ ግለሰብ በምሬት ተናግረዋል፡፡ ‹‹ሰላሳ ዓመት ከኖርኩበት አሜሪካ ወደ ኢትዮጵያ የተመለስኩት ፎርጅድ ልሠራ ነው?›› በማለት መንግሥት እንዲፈርዳቸው ግለሰቡ ጠይቀዋል፡፡

ጉዳዩ በፍጥነት እልባት እንዲያገኝ ያልሄዱበት እንደሌለና በፍርድ ቤት ፍትሕ ለማግኘት ያደረጉት ጥረትም አለመሳካቱን የተናገሩት እኚህ ግለሰብ፣ ‹‹ወደነበርኩበት የሰው አገር ለመመለስ እየተሰናዳሁ ባለሁበት ወቅት ይህ ውይይት ተዘጋጅቷልና መፍትሔ ካገኘሁ ብዬ ነው የተገኘሁት፤›› በማለት የመንግሥትን ምላሽ ጠይቀዋል፡፡

ይህ መሰሉ አጋጣሚ ወይም መልኩን የቀየረ ሌላ ችግር በውጭ የሚኖሩ ኢትዮጵያውያንንና ትውልደ ኢትዮጵያውያንን ወደ አገራቸው ተመልሰው ከመሥራት ይልቅ፣ አገራቸውን እየወቀሱ በሰው አገር መቅረትን እንዲመረጡ እያስገደዳቸው መሆኑ በተለያየ አጋጣሚ የተገለጸ ነው፡፡ ባለፈው ሳምንት በውጭ ጉዳይ ሚኒስቴር አማካይነት በተጠራው የውይይት መድረክ ላይ የተነሳውም ተመሳሳይ ከመሆኑም በላይ፣ ሁሉንም ችግሮች ችለው በአገራቸው መዋዕለ ንዋያቸውን በማፍሰስ ላይ የሚገኙትን ጭምር እየነካ እንደሆነ ተገልጿል፡፡

እ.ኤ.አ. በ2009 ወደ ኢትዮጵያ መመለሳቸውን የገለጹ ሌላ አንድ በአውሮፓ ይኖሩ የነበሩ የሕክምና ባለሙያ፣ አገራቸው ከገቡ በኋላ በምግብ ይዘት የበለፀጉ እንክብሎችን በኔትወርክ ማርኬቲንግ ወደ አገር ውስጥ በማስገባት በርካታ ኢትዮጵያውያንን ተጠቃሚ ሲያደርጉ መቆየታቸውን ተናግረዋል፡፡

በአሁኑ ወቅት ከሁለት ሺሕ በላይ ሠራተኞች በሥራቸው እንደሚገኙና ባለፉት አራት ዓመታት ውስጥም ከ12 ሚሊዮን ብር በላይ ማውጣታቸውን ተናግረዋል፡፡ ይሁን እንጂ በተለያዩ ጊዜያት የወጡ መመርያዎች ከንግድ ሥራቸው እንዳስተጓጐላቸው ገልጸዋል፡፡ ‹‹መንግሥት መመርያ የሚያወጣው ለማስተዳደር እንጂ ማነቆ ለመፍጠር ለምን ይሆናል?›› ሲሉ ጠይቀዋል፡፡

‹‹መንግሥት ያሉትን ችግሮች ለይቶ ለመጨረሻ ጊዜ መፍትሔ የማይሰጥ ከሆነ ውይይቶች ዋጋ የላቸውም፡፡ ዳያስፖራውም የኢትዮጵያ አንድ አካል በመሆኑ ተገቢው ትኩረት ይሰጠው፤›› ሲሉ ተወያዮቹ ጠይቀዋል፡፡

በተለያዩ የዓለም አገሮች ከ2.5 እስከ ሦስት ሚሊዮን ኢትዮጵያውያንና ትውልደ ኢትዮጵያውያን ይኖራሉ ተብሎ ይገመታል፡፡
አሁን በሥልጣን ያለው ኢሕአዴግ መራሹ መንግሥት ከተቋቋመ ጀምሮ እስከ 2006 ዓ.ም. ድረስ ወደ ኢትዮጵያ ተመልሰው መዋዕለ ንዋያቸውን ያፈሰሱ ኢትዮጵያውያን ቁጥር ግን 2,947 ብቻ ነው፡፡ በውጭ ይኖራሉ ተብሎ ከሚገመተው አንፃር በአገሪቱ ላለፉት 20 ዓመታት 2,947 የዳያስፖራ አባላት ብቻ በኢትዮጵያ ኢንቨስት ማድረጋቸው፣ መንግሥት ለዚህ ዕምቅ ሀብት የሰጠው ትኩረት አናሳ መሆኑን ለመረዳት እንደሚችል የመስኩ ባለሙያዎች ይናገራሉ፡፡

ባለፉት 20 ዓመታት ወደ ሥራ የገቡ የዳያስፖራ አባላት ሦስት ሺሕ አይሙሉ እንጂ፣ 22.3 ቢሊዮን ብር ኢንቨስት በማድረግ 125,600 ዜጐች የሥራ ዕድል መፍጠራቸው፣ መንግሥት ለዘርፉ ትኩረት ቢሰጥ ሊፈጠር የሚችለውን ለውጥ የሚያሳይ ነው ይባላል፡፡

Sunday, April 20, 2014

በቀድሞው ፕሬዚዳንት ግርማ ወልደ ጊዮርጊስ ክስ ላይ ክርክር ሊደረግ ነው

April 20/2014

‹‹የመንግሥትና የሕዝብ ገንዘብ ለደላላ አበል መከፈል የለበትም›› ወ/ሮ መና ግርማ፣ የቀድሞው የፕሬዚዳንት ልጅ

ከመኖሪያ ቤት ኪራይ ጋር በተገናኘ የ360 ሺሕ ብር የኮሚሽን ክፍያ ክስ የተመሠረተባቸው የቀድሞው ፕሬዚዳንት ግርማ ወልደ ጊዮርጊስ ክስ ክርክር ሊደረግ ነው፡፡

ሚያዝያ 17 ቀን 2006 ዓ.ም. የሚደረገው የፍትሐ ብሔር ክርክር ከሳሽ ከሆኑት የኮሚሽን ሠራተኛው አቶ አንተነህ አሰፋ ጋር ሲሆን፣ ምክንያቱም ለቀድሞው ፕሬዚዳንት ቤት ከነሙሉ ዕቃው ደልለው በማከራየታቸው ነው፡፡

የኮሚሽን ሠራተኛው አቶ አንተነህ ለፕሬዚዳንቱ ቤት እንዲያፈላልጉና ለቤቱ ኪራይ ከሚከፈለው የገንዘብ መጠን ላይ አሥር በመቶ እንደሚከፈላቸው ውል የተፈራረሙት፣ ከአቶ ግርማ ወልደጊዮርጊስ ልጅ ወ/ሮ መና ግርማ ጋር በመሆኑ ነው፡፡ አቶ አንተነህ ለመሠረቱት የፍትሐ ብሔር ክስ ወ/ሮ መና በጠበቃቸው በአቶ አዳሙ ሽፈራው በኩል ምላሽ ሰጥተዋል፡፡

ጠበቃው አቶ አዳሙ ወ/ሮ መናን በመወከል ባቀረቡት የክስ መቃወሚያ፣  ‹‹የመንግሥትና የሕዝብ ገንዘብ ለደላላ አበል መከፈል የለበትም፣ የሕዝብና የመንግሥት ገንዘብ የግለሰብ ማበልፀጊያ እንዲሆን ግማሽ ሰዓት ላልፈጀ ሥራ ሊከፈል አይገባም፤›› በማለት ክሱን ተቃውመዋል፡፡

ከሳሽ አቶ አንተነህም በጠበቃቸው አቶ ወርቅዬ ዓባይነህ አማካይነት ባቀረቡት የዳኝነት ጥያቄ፣ ክስ የመሠረቱት በፕሬዚዳንቱ ጽሕፈት ቤት ላይ፣ በቀድሞው ፕሬዚዳንት ግርማ ወልደ ጊዮርጊስ፣ በወ/ሮ አማረች በካሎ (የጽሕፈት ቤቱ ኃላፊ)፣ በወ/ሮ አምሳለ ፋንታሁንና በልጃቸው በወ/ሮ መና ግርማ ላይ መሆኑን ክሳቸው ያሳያል፡፡ በመሆኑም ከሳሽ ከወ/ሮ መና ጋር ጳጉሜን 3 ቀን 2005 ዓ.ም. በተጻፈ የኮሚሽን ውል መሠረት፣ በቂርቆስ ክፍለ ከተማ ወረዳ 16 የቤት ቁጥር 658 ባለሁት ፎቅ ቤት ከነሙሉ ዕቃው ጋር በ400 ሺሕ ብር እንዲከራዩ በመስማማታቸው፣ የዘጠኝ ወራት የቤት ኪራይ 3.6 ሚሊዮን ብር ከአከራዩ አቶ ሰለሞን ግርማ ገብሩ ጋር በማፈራረም እንዲከፈላቸው ማድረጋቸውን በክሳቸው ገልጸዋል፡፡

አቶ አንተነህ በውላቸው መሠረት የኮሚሽን አበል 360 ሺሕ ብር ሲጠይቁ ሊከፈላቸው ባለመቻሉና ማንን እንደሚጠይቁ ግራ መጋባታቸውን ገልጸው፣ ከፋዩ ተለይቶ እንዲወሰንላቸው በፍ/ብ/ሥ/ሥ/ሕ/ቁ 36/5/ መሠረት ፍርድ ቤቱን ጠይቀዋል፡፡ ተከሳሽም ከመስከረም 10 ቀን 2006 ዓ.ም. ጀምሮ ከሚታሰብ ዘጠኝ በመቶ ወለድ ጋር እንዲከፈላቸው እንዲወሰንላቸው ጥያቄ አቅርበዋል፡፡

ሚያዝያ 17 ቀን 2006 ዓ.ም. የቃል ክርክር ከማድረጋቸው በፊት ወ/ሮ መና ባቀረቡት መቃወሚያ፣ ውሉ ፀንቶ ከሚቆይበት ጊዜ አንስቶ  አምስት የሥራ ቀናት ብቻ በመሆኑና የተፈረመው ውል ጳጉሜን 3 ቀን 2005 ዓ.ም. በመሆኑ እሳቸውን እንደማይመለከታቸው ገልጸዋል፡፡

ወ/ሮ መና ውሉን የፈጸሙት የፕሬዚዳንቱ ጽሕፈት ቤት ባዘዛቸው መሠረት መሆኑን ጠቁመው፣ ውሉ በፍ/ብ/ሕ/ቁ 2189 መሠረት ግዴታ እንደማይሸከሙ አስረድተዋል፡፡ ጉዳዩ የሚመለከተው የፕሬዚዳንቱን ጽሕፈት ቤት በመሆኑ በፍ/ብ/ሥ/ሥ/ሕ/ቁ 244 (2) (መ) መሠረት እንደማያገባቸው አስረድተው፣ በማያገባቸው ክስ ተካፋይ መሆን ስለሌለባቸው ፍርድ ቤቱ በነፃ እንዲያሰናብታቸው  ጠይቀዋል፡፡

የወ/ሮ መና ጠበቃ አቶ አዳሙ ሽፈራው ዝርዝር መከራከሪያ የሕግ አንቀጾችን በመጥቀስ ለፍርድ ቤቱ መቃወሚያቸውን አቅርበው፣ ፍርድ ቤቱ ክርክራቸውን የሚያልፈው ከሆነ ከሳሽ የሙያ ኮሚሽን ሊከፍላቸው የሚገባው ከቤቱ ኪራይ ላይ እንጂ ከዕቃው አለመሆኑን፣ የቤቱን ኪራይ ያጋነነው የቤቱ ዕቃ ተደምሮ በመሆኑ የቤቱ ወርኃዊ ክፍያ በገለልተኛ ወገን መገመት እንዳለበት ተከራክረዋል፡፡ ውል ሲፈራረሙ የቤቱ ኪራይ ዋጋ መጠን ባለመገለጹ ከምን ያህል ወራት ላይ ኮሚሽን እንደሚከፈል አልተጠቀሰም፡፡ የ360 ሺሕ ብር ክፍያ እንዲከፈላቸው መነሻ የሚሆን ድንጋጌ በውሉ ስለሌለ ሊከፍሉ እንደማይችሉ በመቃወሚያቸው አስረድተዋል፡፡

ፍርድ ቤቱ የመንግሥት አካል የሆነውን የፕሬዚዳንቱ ጽሕፈት ቤት የተጋነነውን የደላላ አበል ጥያቄ ውድቅ በማድረግ፣ ለማንኛውም ሰው ትምህርት በሚሰጥ ሁኔታ የተከሳሽ ወጪና ኪሳራ መብት እንዲወሰን ጠበቃ አዳሙ ወ/ሮ መናን ወክለው መቃወሚያቸውን ለፍርድ ቤቱ አመልክተዋል፡፡ 

ከውጭ የተመለሱ ኢትዮጵያውያን በአገራቸው ለመሥራት መቸገራቸውን ገለጹ

April 20/2014


-  መንግሥት ወቀሳውን ተቀብሏል

ከውጭ የተመለሱ ኢትዮጵያውያን በአገራቸው መዋዕለ ንዋያቸውን ማፍሰስ ቢፈልጉም፣ በመንግሥት መዋቅር ውስጥ ያሉ የቢሮክራሲ ችግሮች ፈተና እንደሆኑባቸው ገለጹ፡፡

የውጭ ጉዳይ ሚኒስቴር በአገር ውስጥ በተለያዩ የኢንቨስትመንትና የሙያ ዘርፎች ከተሰማሩ ተመላሽ የዳያስፖራ አባላት ጋር ለመወያየት ባዘጋጀው መድረክ፣ ከ500 በላይ የዳያስፖራ አባላት ተገኝተው ችግሮቻቸውንና ምሬታቸውን ለመንግሥት አሰምተዋል፡፡

በሆቴልና ቱሪዝም፣ በንግድ፣ በማዕድን ፍለጋ ሥራና በትራንስፖርትና ማሽነሪዎች ኪራይ ላይ የተሰማሩ ከውጭ ተመላሽ ኢትዮጵያውያንና ትውልደ ኢትዮጵያውያን በተሳተፉበት በዚህ ውይይት መድረክ ላይ፣ በተለይ የታችኛው የመንግሥት መዋቅር ሊያሠራቸው አለመቻሉን አስታውቀው፣ ፈቃድ ለማግኘት እስከ ሁለት ዓመትና አንዳንዶቹም ከዚያ በላይ እንደወሰደባቸው ተናግረዋል፡፡

በሆቴልና ቱሪዝም ዘርፍ ለመሰማራት በጐንደር ከተማ መሬት መውሰዳቸውን፣ የሆቴሉ ግንባታ ከመጀመሩ በፊት የአፈርና የዲዛይን ጥናት በውጭ ባለሙያዎች ለማሠራት ውጭ አገር ደርሰው ሲመለሱ መሬታቸው በአካባቢው አስተዳደር መወረሱን፣ አንድ ከአሜሪካ የተመለሱ ኢትዮጵያዊ ተናግረዋል፡፡

‹‹መሬቱን የወሰድከው በተጭበረበረ ዶክመንት ነው፡፡ ፎርጅድ ነው፡፡ አንተ ዳያስፖራ አይደለህም፡፡ እንዲያውም የሠራኸው ወንጀል በመሆኑ በሕግ ከመጠየቅህ በፊት ውጣ፤›› ብለው የአካባቢው የሥራ ኃላፊዎች ከቢሮ እንዳስወጧቸው እኚሁ ግለሰብ በምሬት ተናግረዋል፡፡ ‹‹ሰላሳ ዓመት ከኖርኩበት አሜሪካ ወደ ኢትዮጵያ የተመለስኩት ፎርጅድ ልሠራ ነው?›› በማለት መንግሥት እንዲፈርዳቸው ግለሰቡ ጠይቀዋል፡፡

ጉዳዩ በፍጥነት እልባት እንዲያገኝ ያልሄዱበት እንደሌለና በፍርድ ቤት ፍትሕ ለማግኘት ያደረጉት ጥረትም አለመሳካቱን የተናገሩት እኚህ ግለሰብ፣ ‹‹ወደነበርኩበት የሰው አገር ለመመለስ እየተሰናዳሁ ባለሁበት ወቅት ይህ ውይይት ተዘጋጅቷልና መፍትሔ ካገኘሁ ብዬ ነው የተገኘሁት፤›› በማለት የመንግሥትን ምላሽ ጠይቀዋል፡፡

ይህ መሰሉ አጋጣሚ ወይም መልኩን የቀየረ ሌላ ችግር በውጭ የሚኖሩ ኢትዮጵያውያንንና ትውልደ ኢትዮጵያውያንን ወደ አገራቸው ተመልሰው ከመሥራት ይልቅ፣ አገራቸውን እየወቀሱ በሰው አገር መቅረትን እንዲመረጡ እያስገደዳቸው መሆኑ በተለያየ አጋጣሚ የተገለጸ ነው፡፡ ባለፈው ሳምንት በውጭ ጉዳይ ሚኒስቴር አማካይነት በተጠራው የውይይት መድረክ ላይ የተነሳውም ተመሳሳይ ከመሆኑም በላይ፣ ሁሉንም ችግሮች ችለው በአገራቸው መዋዕለ ንዋያቸውን በማፍሰስ ላይ የሚገኙትን ጭምር እየነካ እንደሆነ ተገልጿል፡፡

እ.ኤ.አ. በ2009 ወደ ኢትዮጵያ መመለሳቸውን የገለጹ ሌላ አንድ በአውሮፓ ይኖሩ የነበሩ የሕክምና ባለሙያ፣ አገራቸው ከገቡ በኋላ በምግብ ይዘት የበለፀጉ እንክብሎችን በኔትወርክ ማርኬቲንግ ወደ አገር ውስጥ በማስገባት በርካታ ኢትዮጵያውያንን ተጠቃሚ ሲያደርጉ መቆየታቸውን ተናግረዋል፡፡

በአሁኑ ወቅት ከሁለት ሺሕ በላይ ሠራተኞች በሥራቸው እንደሚገኙና ባለፉት አራት ዓመታት ውስጥም ከ12 ሚሊዮን ብር በላይ ማውጣታቸውን ተናግረዋል፡፡ ይሁን እንጂ በተለያዩ ጊዜያት የወጡ መመርያዎች ከንግድ ሥራቸው እንዳስተጓጐላቸው ገልጸዋል፡፡ ‹‹መንግሥት መመርያ የሚያወጣው ለማስተዳደር እንጂ ማነቆ ለመፍጠር ለምን ይሆናል?›› ሲሉ ጠይቀዋል፡፡

‹‹መንግሥት ያሉትን ችግሮች ለይቶ ለመጨረሻ ጊዜ መፍትሔ የማይሰጥ ከሆነ ውይይቶች ዋጋ የላቸውም፡፡ ዳያስፖራውም የኢትዮጵያ አንድ አካል በመሆኑ ተገቢው ትኩረት ይሰጠው፤›› ሲሉ ተወያዮቹ ጠይቀዋል፡፡

በተለያዩ የዓለም አገሮች ከ2.5 እስከ ሦስት ሚሊዮን ኢትዮጵያውያንና ትውልደ ኢትዮጵያውያን ይኖራሉ ተብሎ ይገመታል፡፡

አሁን በሥልጣን ያለው ኢሕአዴግ መራሹ መንግሥት ከተቋቋመ ጀምሮ እስከ 2006 ዓ.ም. ድረስ ወደ ኢትዮጵያ ተመልሰው መዋዕለ ንዋያቸውን ያፈሰሱ ኢትዮጵያውያን ቁጥር ግን 2,947 ብቻ ነው፡፡ በውጭ ይኖራሉ ተብሎ ከሚገመተው አንፃር በአገሪቱ ላለፉት 20 ዓመታት 2,947 የዳያስፖራ አባላት ብቻ በኢትዮጵያ ኢንቨስት ማድረጋቸው፣ መንግሥት ለዚህ ዕምቅ ሀብት የሰጠው ትኩረት አናሳ መሆኑን ለመረዳት እንደሚችል የመስኩ ባለሙያዎች ይናገራሉ፡፡

ባለፉት 20 ዓመታት ወደ ሥራ የገቡ የዳያስፖራ አባላት ሦስት ሺሕ አይሙሉ እንጂ፣ 22.3 ቢሊዮን ብር ኢንቨስት በማድረግ 125,600 ዜጐች የሥራ ዕድል መፍጠራቸው፣ መንግሥት ለዘርፉ ትኩረት ቢሰጥ ሊፈጠር የሚችለውን ለውጥ የሚያሳይ ነው ይባላል፡፡

ይህንን ክፍተት ቀድሞ የተገነዘበ የሚመስለው የውጭ ጉዳይ ሚኒስትሩ የዶ/ር ቴድሮስ አድሃኖም አስተዳደር ችግሩን ለመቅረፍ በዳይሬክቶሬት ደረጃ ያቋቋመው ክፍል፣ በአሁኑ ወቅት መዋቅሩን በክልሎችና ውጭ አገሮች ድረስ ለመዘርጋት እየሠራ እንደሚገኝ ለማወቅ ተችሏል፡፡

በእስካሁኑ ጥረት የዳያስፖራ መረጃ ማኔጅመንት ሥርዓት መዘርጋቱን፣ ለዳያስፖራ ማነቆ የሆኑ በመንግሥት ተቋማት የሚታዩ የመልካም አስተዳደርና ኪራይ ሰብሳቢነት ችግሮችን ለመፍታት እንቅስቃሴ መደረጉን፣ ራሱን የቻለ የኢትዮጵያ ዳያስፖራ ማኅበር መቋቋሙን ዶ/ር ቴድሮስ ገልጸዋል፡፡

የተጠቀሱት ችግሮች ሙሉ ለሙሉ ሊኖሩ እንደሚችሉ ጥርጥር የሌለው መሆኑንና የዳያስፖራ ጉዳይ ዳይሬክቶሬት ከተቋቋመ በኋላ ከሚመጡ አቤቱታዎች መገንዘብ መቻሉን፣ የውጭ ጉዳይ ሚኒስቴር መረጃዎች ያመለክታሉ፡፡ ይሁን እንጂ በዚህ ሁሉ ችግር ውስጥም ቢሆን ዳያስፖራው ለአገሩ ማድረግ ያለበትን አላቋረጠም ያሉት ሚኒስትሩ ዶ/ር ቴድሮስ፣ ከሐምሌ 2003 እስከ መጋቢት 2006 ዓ.ም. ድረስ ባሉት ጊዜያት ውስጥ 5.7 ቢሊዮን ዶላር ሬሚታንስ (ከውጭ በሐዋላ የሚገባ የውጭ ምንዛሪ) በውጭ ከሚኖሩ ኢትዮጵያውያን በሕጋዊ መንገድ መላኩን ገልጸዋል፡፡

‹‹ዳያስፖራው ለታላቁ ህዳሴ ግድብ ግንባታ እያደረገ ያለው አስተዋጽኦም እንዲሁ ምሥጋና የሚቸረው ነው፤›› ያሉት ሚኒስትሩ፣ ከሐምሌ 2003 ዓ.ም እስከ መጋቢት 2006 ዓ.ም. ድረስ 25.1 ሚሊዮን ዶላር በሽያጭና በስጦታ ከዳያስፖራው መገኘቱን ተናግረዋል፡፡ ‹‹በመንግሥት በኩል የዳያስፖራውን የአገር ቤት የልማት ተሳትፎ ወደ ላቀ ደረጃ ለማሸጋገር ቁርጠኝነት መኖሩን አረጋግጣለሁ፤›› ብለዋል፡፡    

                 

“በዩኒቨርሲቲው መቆየት ካልቻልኩ የፖለቲካ ፓርቲ እቀላቀላለሁ” – ዶ/ር ዳኛቸው አሰፋ

April 19/2014


በአዲስ አበባ ዩኒቨርሲቲ የፍልስፍና መምህር የሆኑት ዶ/ር ዳኛቸው አሰፋ፤በተለያዩ የፖለቲካ መድረኮች በሚሰነዝሯቸው ጠንካራ ትችቶች ይታወቃሉ፡፡ ላለፉት ተከታታይ ሳምንታት የነፃውን ፕሬስ ሁኔታ አስመልክቶ በሬድዮ ፋና በተዘጋጀው ውይይት ላይም ተሳትፈዋል፡፡ ጋዜጠኛ ናፍቆት ተስፋዬ ከዶ/ር ዳኛቸው ጋር ባደረገችው ቃለምልልስ የገባበት ስለጠፋው የዩኒቨርሲቲ የኮንትራት ውል፣ ስለፍርድ ቤት ነፃነት፣“በኢትዮጵያ ውስጥ የመናገር ነፃነት የለም”— ስለማለታቸውና ሌሎች ተያያዥ ጉዳዮች በስፋት አነጋግራቸዋለች፡፡

በአዲስ አበባ ዩኒቨርሲቲ ለማስተማር የተዋዋሉባቸው ሰነዶች በሙሉ መጥፋታቸውን ሰምቻለሁ፡፡ እውነት ነው?

ከዚህ ቀደም ባልሳሳት—ከአንድ ዓመት ከሁለት ወይም ከሶስት ወር በፊት ይመስለኛል “60 ዓመት ስለሞላህ ኮንትራት ያስፈልግሀል” ተብዬ የሁለት ዓመት ኮንትራት ፈርሜ ነበር፡፡ የዚህ ኮንትራት ግልባጭም ለእኔ የተሰጠኝ ሲሆን በተጨማሪም ለፍልስፍና ዲፓርትመንቱ፣ ለዲኑ ቢሮና ለምክትል ፕሬዚዳንቱ እንዲሁም ለፐርሶኔል ቢሮ በአጠቃላይ አምስት ቦታ ተላከ፡፡ ሆኖም አምስቱም ደብዳቤዎች ሊገኙ አልቻሉም፡፡ ሌላው ቀርቶ እኔም ቢሮ የነበረው ሊገኝ አልቻለም፡፡ እንዲያውም የዲፓርትመንት ኃላፊው፣ የኮሌጁ ዲኑና፣ የአካዳሚክ ምክትል ፕሬዚዳንት ቢሮም “ሲጀመርም ደብዳቤውን ስለማየታችን ትዝ አይለንም” የሚል መልስ ነው የሰጡት፡፡
ከዚያስ?

ከዚያማ ይሄ ሰውዬ ኮንትራት ሳይኖረው ከአንድ ዓመት በላይ አስተማረ እስከ ማለት ደረሱ፡

፡ እኔም በበኩሌ፣“ኮንትራትህ እድሳት ያስፈልገዋል ተብዬ ሂደቱ አራት ወር ስለወሰደ፣ ለአራት ወራት ደሞዜ ታግዶ ነበር፣እድሳቱ ሲያልቅ ደሞዜ መለቀቁ ምልክት አይሆናችሁም ወይ?” ብላቸው ያመነኝ ሰው አልነበረም፡፡ ፐርሶኔል ክፍሎች ግን ፍቃዱ ባይራዘምለት ከአራት ወር በኋላ ደመወዙን አንለቅም ነበር ብለው ተከራከሩ፡፡ ሆኖም የነሱንም ሀሳብ የሚያዳምጣቸው አላገኙም፡፡ አሁን ለጊዜው በዝርዝር ለማስረዳት ባልዘጋጅም፤በጥቅሉ ሰነዱ ባንዳንድ ሰዎች እርዳታ ፐርሶኔል ቢሮ ከሳምንት በላይ ተፈልጎ ተገኝቷል፡፡ይህ ኮንትራት ባይገኝ ኖሮ ምናልባት ከሥራ ለመሰናበት እደርስ ነበር፡፡ አሁን ግን የኮንትራቱ ውል በመገኘቱ ምክንያት እስከሚቀጥለው ዓመት ድረስ ማስተማር እችላለሁ ማለት ነው፡፡ የኮንትራቱ ውል ከመገኘቱ በፊት ግን ደብዳቤ ፅፈውልኝ ነበር፡፡

ምን ዓይነት ደብዳቤ?

“በአንተ እጅ ያለውም ሆነ ሌላው ክፍል የነበረው የኮንትራት ውል ስለጠፋ፣ የተሰጠህን የዓመት ፈቃድ ለጊዜው ይዘነዋል” የሚል፡፡ የእኔ ክርክር ጭብጥ ሁለት መንገድ የተከተለ ነው፡፡ አንዱ የኮንትራት ውሉ ሲሆን ሁለተኛው የዓመት ፈቃዱ ነው፡፡ የኮንትራት ውሉ ተገኘ፡፡ በመጀመሪያ የዓመት ቃዱን የያዙት የኮንትራት ውሉ ስለጠፋ ነበር፡፡ ወረቀቱ ሲገኝ ደግሞ የዓመት ፈቃዱ መለቀቅ ሲገባው አሁን ሌላ ሰበብ አመጡ፡፡ እድሜህ ስልሳ ዓመት ስለሞላና የጡረታ ሂደቱ በደንብ ተካትቶ ፋይልህ ውስጥ ስለሌለ፣ የዓመት ፈቃድህን ሰርዘነዋል አሉኝ፡፡ አሁን “ከሰስፔንሽን” ወደ “ካንስሌሽን” ሄደዋል ማለት ነው፡፡ የዓመት ፈቃዴን ባለፈው ሳምንት ነበር የምጀምረው፣ እሱን ተነጥቄያለሁ እልሻለሁ፡፡ በዚህ ጉዳይ ላይ ከዚህ በላይ ማለት አልፈልግም፡፡

ባለፉት ተከታታይ ሳምንታት በሬዲዮ ፋና ላይ በነፃው ፕሬስ ዙሪያ ውይይቶች ሲካሄዱ ቆይተዋል፡፡ እርስዎም በውይይቱ ላይ ተሳታፊ ነበሩ፡፡ የውይይቱ ፋይዳ ምንድን ነው ይላሉ?

እንግዲህ አንድ የሬድዮ ጣቢያ ፕሮግራም ሲያዘጋጅ ፋይዳውን የሚያውቀው ሬዲዮ ጣቢያው ራሱ ነው፡፡ ሆኖም ግን ከሰጡን ርዕስ ተነስቼ አንዳንድ ነገሮችን ለመገመት አያዳግተኝም፡፡ ርዕሱ እንግዲህ በኢትዮጵያ ያሉ የነፃው ፕሬስ ጋዜጦችና መፅሄቶች ምን ይመስላሉ? እንዴትስ ሊሻሻሉ ይችላሉ? የሚል ነው፡፡ ከዚህ በመነሳት ስመለከተው የግሉን (ነፃውን) ፕሬስ በተጠናከረ ሁኔታ መተቸት ይፈልጋሉ፡፡ ሁለተኛ ከመንግስት ጋር ያልተያያዝን ሰዎች በውይይቱ ብንሳተፍ፣ ትችቱ ይሰምራል የሚል አስተሳሰብም ነበራቸው፡፡ ሌላው እኔን በግሌ ብትጠይቂኝ፣ የአዲስ አበባ ዩኒቨርሲቲ ጆርናሊዝም እና ኮሚዩኒኬሽን ዲፓርትመንት በቅርቡ ባዘጋጀው ፕሮግራም ላይ “በኢትዮጵያ ውስጥ የመናገር ነፃነት (Freedom of Speech) የለም” ብዬ ሽንጤን ገትሬ ተከራክሬ ነበር፡፡ ይህም በዩቲዩብ እና በተለያዩ ሶሻል ሚዲያዎች ስለተሰራጨ፣ ለዚህ ምላሽ በመስጠት ያንን የተሰራጨ ሃሳብ ለማምከን እቅድ የነበራቸው ይመስለኛል፡፡ እኔ በሁለት ፕሮግራሞች ላይ ነው የተሳተፍኩት፣ እነሱ ግን ቀደም ብለው የጀመሩት ይመስለኛል፡፡

ውይይቱ ላይ ተጋብዘው ነው ወይስ በራስዎ ተነሳሽነት?

የሬድዮ ፋናው አቶ ብሩክ ከበደ ጋብዘውኝ ነው የተገኘሁት፡፡

በውይይቱ ላይ“ዶ/ር ዳኛቸው ስሜታዊ ሆነው ነበር”የሚሉ ወገኖች አሉ፡፡ “የድሮ ስርዓት ናፋቂ” የሚል ትችትም ተሰንዝሮቦታል፡፡ የእርስዎ ምላሽ ምንድን ነው?

የስሜታዊነቱን ነገር ያመጡት እንኳን እነሱ ናቸው፡፡ ስድብና ዘለፋውን በመጀመር እነሱ ይቀድማሉ፡፡ “የድሮ ስርዓት ናፋቂ” ለሚለው በእውነቱ በናፍቆት ደረጃ ፍትህ ናፋቂ ነኝ፡፡ዴሞክራሲና የህዝባችንን ነፃነት ናፋቂ ነኝ፡፡ የዱሮ ሥርዓት ናፋቂ የሚሉኝ “አሁን ያለንበት ወርቃማው ጊዜ ነው” የሚሉ ዜጎች ናቸው፡፡ “ያለፈው ስርዓት ናፋቂ” የሚለው አባባል ሆን ብሎ ሰዎችን ለማሸማቀቅ የተፈጠረ ቃል ነው፡፡ በሌላ መልኩ የአሁኑ ስርዓት እኮ በጣም የተሻለ ነው ለማለት ነው፡፡ እኔ የዛሬ 40 ዓመት ወደ ኋላ ሄጄ ለማወዳደር የፈለግሁት አጠቃላይ ሥርኣቱን ሳይሆን የመናገር ነጻነትን በተመለከተ ርዕስ ብቻ ነበር፡፡ ይህንንም ለመናገር የዕድሜ ባለጸጋም ነኝ፡፡ “ቀዳማዊ ኃይለ ሥላሴ ዩኒቨርሲቲ” በሚባልበት ጊዜ አንድ ዓመት ዩኒቨርሲቲ ተምሬያለሁ፡፡ ያኔ የተሻለ የመናገር ነፃነት ነበር ብያለሁ፡፡ ይህንን አባባሌን አሁንም እደግመዋለሁ፡፡ “በአፄው ጊዜ የፈለግነውን ለመተቸት የዩኒቨርሲቲው ህግ ይፈቅድልናል፡፡ በመሆኑም ዩኒቨርሲቲው የፖለቲካ መዲና ነበር፡፡ ዛሬ ግን ተነስተሸ አንድ ፖለቲካዊ የሆነ ጉዳይ ላይ ጠንከር ያለ አስተያየት ብትሰነዝሪ ከጸጥታ ኃይሉ የሚጠብቅሽ ችግር ይኖራል፡፡” ስላልኩኝ ነው “የድሮ ስርዓት ናፋቂ” የተባልኩት፡፡ ይሄ አይነተኛ የሆነ የካድሬዎች ማስፈራሪያና በነፃነት የሚናገሩ ሰዎችን ማሸማቀቂያ መንገድ ነው፡፡ እኔ እኮ የድሮ ትዝታ አለኝ፣ ልናፍቅም እችላለሁ፡፡
ለምሳሌ ከድሮው ስርዓት ምን ምን ይናፍቅዎታል?

ለምሳሌ የእንግሊዝ ፈላስፋ ኤድመን በርክ “Familiarity” የሚል ስለ ትዝታ ያነሳው ሀሳብ አለ፡፡ “ፋሚሊያሪቲ” ምንድነው? መተዋወቅ፣ ያሳለፍነው ትዝታ፣ትውስታ ማለት ሲሆን፤እንደ አርሱ አቀራረብ በአንድ ጉዳይ ላይ ስለተዋወቅን ብቻ መናፈቅ፣ የሰው ልጅ ባህሪና ፀጋ ነው ይላል፡፡ ገባሽ? እኔ የጥንቱን የክብር ዘበኛ ኦርኬስትራ እናፍቃለሁ፣ የፖሊስ ኦርኬስትራንም እንዲሁ፡፡ ዛሬ አንድ ኪቦርድ አስቀምጠው የሚዘፍኑትን ከምሰማ የእነዚያን ኦርኬስትራዎች ሥራ ብሰማ እናፍቃለሁ፡፡ የፈረሱትን የድሮ ሲኒማ ቤቶች— እነ ሲኒማ አድዋን እናፍቃለሁ፡፡ የድሮውን የመድረክ ተውኔት እናፍቃለሁ፡፡ የድሮው የክብር ዘበኛ አለባበስ ከፈረሳቸውና ከነማዕረግ ልብሳቸው ትዝ ሲለኝ እናፍቃለሁ፡፡ እንዴ ብዙ ብዙ የምናፍቀው ነገር አለኝ— እሱን ዘርዝሮ መጨረስ አይቻልም፡፡ በሰፈሬ ሳልፍ አሁን የደረቀው ቀበና ወንዝ ከነሙላቱ ይናፍቀኛል፣ ድሮ ለምሳሌ ሆቴል ገብተን ክትፎ በ75 ሳንቲም “ቅቤ ይጨመር?” እየተባለ የምንበላው ይናፍቀኛ…..እንዴት ያለ ነገር ነው! ድንች በሥጋ ወጥ 15 ሳንቲም የነበረበት ጊዜ ይናፍቀኛል፡፡ የድሮዎቹ አስተማሪዎቼ ይናፍቁኛል፡፡ ታዲያ የድሮውን መናፈቅ ምን ነውር አለው? ምንስ አድርግ ነው የምባለው?
እርስዎም “የድሮ ስርዓት ናፋቂ” የሚለው አነጋገር የካድሬ ቋንቋ ነው ብለዋል፡፡ ምን ማለት ነው?

ካድሬዎች ሁልጊዜ ያለንበት ስርዓት ነው ወርቃማው ይላሉ፡፡ ያለፈው በጠቅላላው አይረባም ባይ ናቸው፡፡ ሲያስተምሯቸውም እንዲህ እንዲያስቡ ነው፡፡ እኔን “የድሮ ስርዓት ናፋቂ” ያለኝም ወጣት በዚያ ስለወጣ ነው፡፡ በጣም ልጅ ነው፡፡ ከዚህ ቀደምም በሌላ ፕሮግራም ላይ አግኝቼዋለሁ፡፡ ያን ጊዜ አቦይ ስብሀት ባሉበት በጣም ሀሳባዊ የሆነ፣ የአሁኑን ሥርዓት “ፍየልና ነብር የሚሳሳሙበት” ወርቃማ ጊዜ እንደሆነ አድርጎ ሲያወራ፣ “አንተ ልጅ እስኪ አቦይ ስብሀት ጋር ዝም ብለህ አንድ ሁለት ዓመት አሳልፍ፣ ያኔ ፖለቲካህ መሬት የረገጠ ይሆናል” በማለት መክሬው ነበር፡፡

በእርሶ እይታ አሁን ያሉት በጣት የሚቆጠሩ የግሉ ፕሬስ ውጤቶች ምን ይመስላሉ?

እኔ ይህን ጉዳይ በተመለከተ ማስቀመጥ የፈለግሁት ጉዳይ ምን መሰለሽ? አንደኛ የአንድን አገር የፕሬስ ሁኔታ ለማየት ከፈለግሽ ወደ አወቃቀሩ ነው የምትሄጂው፡፡ አወቃቀሩ አሀዳዊ ነው ወይስ ብዝሀነትን ያስተናገደ ነው የሚለውንም ታያለሽ፡፡ በእኔ እይታ ከአፄ ኃይለሥላሴ እስከ ኮሎኔል መንግስቱና በአሁኑም ስርዓት ስትመጪ አወቃቀሩ አሀዳዊ ነው፣ አንድ ወጥና በአንድ አካል የሚታዘዝ ነው፡፡ዘጠና ሚሊዮን ህዝብ የሚሰማው ዜና ከአንድ ምንጭ የሚቀዳ ነው፡፡ ሁሉንም በሞኖፖል የያዘ ነው፡፡ ይሄ “Univocal” ይባላል፡፡ “Multivocal” የሚባለው ደግሞ ብዙ ውድድር ያለበት፣ በአማራጭ የተሞላ ዜና እና የዜና ምንጭ ያለበት ነው፡፡ አሜሪካ ስትሄጂ CNN አለ፣ ABC አለ፣ ሌሎችም መዓት የዜና አውታሮች አሉ፡፡ እዚህ ይህ አይነት አማራጭ የለም፣ ይመጋገባሉ እንጂ፡፡

ይመጋገባሉ ሲሉ እንዴት ነው?

ለምሳሌ የትግራይ ቴሌቪዥን ጣቢያ ከአማራ ቴሌቪዥን ጋር ተመሳሳይ ይዘት ያለው ወሬ ነው የሚያወራው፡፡ ይህ የሆነበት ምክንያት አወቃቀሩ ተመሳሳይና የሚታዘዘው በአንድ አካል ስለሆነ ነው፡፡ ማንም ሰው ቴሌቪዥን ጣቢያ በግሉ የመክፈት መብትም የለውም፡፡ እንዲህም ሆኖ አሁን ትንሽ ለቀቅ ተደርጎ በጥቂቱም ቢሆን ትችትም እየተፃፈ ነው፣ ይህን አልካድኩም፡፡ “Freedom of speech” እና “Freedom of expression” ይለያል ያልኩትም ለዚህ ነው፡፡

እስቲ የሁለቱን ልዩነት ያብራሩልኝ?

ይኸውልሽ “Freedom of speech” ብዙ ነገርን ያካትታል፡፡ ለምሳሌ የመሰብሰብን፣ ማህበራት የማቋቋም፣ ለተለያየ የመረጃ ነፃነት እድል የማግኘትን (“exposure” የሚለው ይገልፀዋል) —– ያካትታል፡፡ በተለያየ አይነት መንገድ መረጃ ክፍት ሆኖና ተፈቅዶለት እንዲያገኝ እድል የሚሰጥ ነው – “Freedom of speech” ማህበራትን ማቋቋምና የመሰብሰብ ነፃነትም በጣም ጠቃሚ ነገሮች ናቸው፡፡ “Freedom of expression” ደግሞ መናገርን (የአንደበትን) ጉዳይ የሚመለከት ነው፡፡ ይሄ ኢትዮጵያ ውስጥ ይፈቀዳል ግን ህዝቡ መረጃ ለማግኘት አማራጮቹ አልሰፉለትም ወይም ህዝቡ ለተለያየ መረጃ “exposed” አይደለም፡፡ ይሄ ነው ልዩነታቸው፡፡ ዋናው ልዩነቱ “Freedom of speech” የሚባለው ነገር ካለ፣ የመረጃ ስብጥሩ ነፃ ነው፡፡ ዜጎች የፈለጉትን መረጃ የማግኘት መብት አላቸው፡፡

እስቲ ለ “Freedom of speech” ማሳያ የሚሆን ምሳሌ ይስጡኝ?

በጣም ጥሩ! ለምሳሌ የአባይ ግድብን ሁኔታ ውሰጂ ፡፡ መንግስት የግድቡ 30 በመቶ ተሰርቷል አለ፡፡ በቃ! እኛ ይህንን ይዘን ነው ቁጭ ያልነው፡፡ አንቺም ስትፅፊ የሚመለከተው አካል የነገረሽን ነው። አማራጭ የመረጃ ምንጭ ቢኖር እኮ 40 በመቶም 45 በመቶም ሊሆን ይችላል የተሰራው፡፡ አሊያም 15 በመቶም 10 በመቶም ሊሆን ይችላል፡፡ ዜጋው የመንግስት አካል የነገረውን እንጂ ሌላ አያውቅም፡፡ አንድ ግብፃዊ ግን እጅግ በርካታ የሬድዮ፣ የጋዜጣና የቴሌቪዥን ጣቢያዎች ስላሉት፣ ስለ አባይ ከአንድ ኢትዮጵያዊ በብዙ እጥፍ የበለጠና የተሻለ መረጃ የማግኘት እድል አለው፡፡ ይሄ እንግዲህ ነፃ የመረጃ ምንጭ (Freedom of speech) ምን ማለት እንደሆነ ያሳያል፡፡ የፖለቲካ ፈላስፋዎች እንደሚሉት፣ የዜና አውታሩ የመረጃ ምንጩ በሞኖፖል ከተያዘ፣የህዝቡ አንደበት መናገሩ (Freedom of expression) ጥቅም የለውም፣ኢትዮጵያ ውስጥ ያለውም ይሄው ነው፡፡
አሁን ያለው ስርዓት (መንግሥት) ራሱ ህግ አውጭ ራሱ ህግ ተርጓሚ ነው፣ ይህ ትክክል አይደለም ሲሉ ሰምቻለሁ፡፡ ይሄ ምን ማለት ነው? ህግ አውጭና ተርጓሚው መሆን ያለበትስ ማን ነው?

ዋነው የኢትዮጵያ ህዝብ ችግር ይሄ ነው። “Separation of Power” የሚለው አስተሳሰብ የመጣው ለአንድ መቶ ዓመት ህግንና ነጻነትን በሚመለከት በተነሳው ጥያቄ ዙሪያ ነው፡፡ ይህንንም ለመረዳት መካከለኛው ዘመን ወደ ነበረው የሕግና የሥነ-መለኮት ፍልስፍና እንሂድ፡፡ በዚያን ጊዜ “ህግ የሚገኝ እንጂ የሚረቀቅ አይደለም” የሚለው አስተሳሰብ በሰፊው ተንሰራፍቶ ነበር፡፡
ማነው የሚፅፈው? ማነው የሚያረቅቀው?

በዚያን ወቅት ከላይ በጥቂቱ እንዳልኩት፣ መንግስት ህግ የሚያገኝ አካል እንጂ አርቃቂ አይደለም ብለው ያምኑ ነበር፡፡
እኮ ከየት ነው መንግስት ህግ የሚያገኘው?

ጥሩ ጥያቄ ነው! ከተፈጥሮ ነው ህግ የሚገኘው። ህገ-ተፈጥሮ (Natural Law) ይባላል፡፡ ከዚያ ነው የሚገኘው፡፡ በ15ኛውና በ16ኛው ክፍለ ዘመን ላይ መንግስት ትልቅ እየሆነ እየተስፋፋ ሲመጣ ህግ ማውጣት ግድ ሆነ፡፡ ሆኖም ግን የተወሰነው የአውሮፓ የማኅበረሰብ ክፍል “በፍፁም ህግ ልታወጡ አትችሉም፡፡ ራሳችሁ ህግ አውጥታችሁ ራሳችሁ ልትዳኙን አትችሉም፣ ነጻነታችን አደጋ ላይ ይወድቃል የሚል ክርክር ተነሳ፡፡
ከተፈጥሮ በግልፅ ይገኛሉ የሚባሉት ህጎች ምንድናቸው?

ጥሩ! ሰው መግደል አይፈቀድም – ይሄ ተፈጥሯዊ ህግ ነው፡፡ ሰው የመናገር መብት አለው፡፡ ያጠፋ ሰው ይቀጣል፡፡ የእኛም ፍትሀ-ነገስት ላይ ያሉት እኮ ከተፈጥሮ ህግ የተገኙት ናቸው፡፡ ህገ-ተፈጥሮ ለምሳሌ ወላጅ ልጁን ማሳደግ አለበት፡፡ ልጅ አባቱን አይመታም፡፡ በሰው ልቦና ላይ የተቀረፁ የተፈጥሮ ህጎች እኮ አሉ፡፡ በኋላ የግድ ህግ ማውጣቱ ሲመጣ፣ ህግ አውጭውና ህግ ተርጓሚው ይለያይ ተባለ፡፡ የእነዚህ አካላት መለያየት ግድ የሆነው ከመቶ አመት ጭቅጭቅ በኋላ ነው፡፡ እንግዲህ ከላይ እንዳልኩሽ የሴፓሬሽን ኦፍ ፓወር የመጣው ህግ አውጪውንና ህግ ተርጓሚውን በመለየት ለተቃውሞው ምላሽ ለመስጠት ነው፡፡ወደ ሀገራችን ተጨባጭ ሁኔታ ስንመጣ ኢትዮጵያ ውስጥ የህግ የበላይነት ማለት ለምሳሌ አበራሽ በአበራሽ ጉዳይ ላይ ራሷ ወሳኝ ናት አይደለችም? ነው ጥያቄው፡፡ መልሱ መሆን የለበትም ነው፡፡ የህግ የበላይነት ማለት ሌላ ሶስተኛ አካል በተነሳው ጉዳይ ላይ ነፃ ሆኖ ይዳኝ ማለት ነው፡፡ አፄ ኃይለሥላሴ በራሳቸው ጉዳይ ራሳቸው ይዳኙ ነበር። ደርግ በራሱ ጉዳይ ላይ ይዳኝ ነበር፡፡ ይህ ትክክል አይደለም፣አሁን ኢህአዴግ በራሱ ጉዳይ ላይ ይዳኛል ወይንስ አይዳኝም ብለሽ ብትጠይቂ፤ በእኔ እምነት ይዳኛል፣ ይህ ደግሞ ትክክል አይደለም። ህጉን ተመርኩዞ ነፃ ሆኖ የሚዳኝ ዳኛ የለንም እያልኩሽ ነው፡፡ ኢህአዴግ ጋዜጦችንና ሚዲያውን እንደያዘ ሁሉ፣ፍርድ ቤቶችንም ወጥሮ ይዟል፡፡

ፍርድ ቤቶቹ ነፃ አይደሉም እያሉኝ ነው?

ምንም ጥርጥር የለውም፡፡ ነፃ ሆነው እየሰሩ አይደለም፡፡ ትቀልጃለሽ እንዴ? ከብርቱካን ሚዴቅሳ ወዲህ በዚህች አገር ፍ/ቤት ላይ ማን ነፃ ሆኖ ትክክለኛ ፍትህ ሰጠና ነው፡፡

እስቲ ለዚህ ስጋት እንደ ማሳያ የሚያቀርቡት ካለ ይግለፁልኝ?

ለዚህ ማሳያ ላቅርብልሽ —- የፀረ – ሽብር ህጉን 90 በመቶውን ያመጣነው ከውጭ ቀድተን ነው ይላሉ፡፡

ከውጭ መቀዳቱ ምን ክፋት አለው ይላሉ?

ክፋት አለው ያልኩት እኮ እኔ አይደለሁም! እነሱው የቀዱባቸው አሜሪካኖችና እንግሊዞች ልክ አይደላችሁም በሚል ወጥረው ይዘዋቸዋል፡፡ ለምን ይመስልሻል? ዋናው ነገር ያለው እዚህ ላይ ነው፡፡ የእነሱ ህግ በጣም ስለሚያምር ለጥቁር አይገባውም ብለው ይመስልሻል? አይደለም! “በአገራችሁ ነፃ የሆነ ዳኝነት ስለሌለ ሰው ይጎዳል፣ መጠበቂያ የሌለው ጠብመንጃ ነው” ነው ያሏቸው፡፡ “እኛ እኮ ይህን ህግ ያወጣነው መጠበቂያ ስላለን ነው፡፡ ነፃ ዳኝነት በሌለበት ይህን ህግ እንዴት ሥራ ላይ ታውላላችሁ” ነው ያሏቸው፡፡ ማሳያዬ ይሄ ነው፡፡ ከዚህ በላይ ማሳያ ትፈልጊያለሽ እንዴ?
ዶ/ር ዳኛቸው “መንግስትና ዩኒቨርሲቲውን ይዘልፋሉ፡፡ ነገር ግን በዩኒቨርሲቲው እያስተማሩ ደሞዝ ያገኛሉ”የሚል ትችት የሚሰነዝሩ አሉ፡፡ የእርስዎ ምላሽ ምንድነው?

ይሄ በጣም ጥሩ ጥያቄ ነው! ይገርምሻል እዚህ አስተሳሰብ ላይም ችግር አለ፡፡ “መንግስትና የህዝብ አስተዳደር” በሚል ርዕስ የዛሬ መቶ ዓመት በገ/ ህይወት ባይከዳኝ የተፃፈ መፅሀፍ አለ፡፡ ፀሐፊው ለአፄ ምኒልክ ምክር ያቀረቡበት አለ፡፡ በመንግስት ላይ አንድ ግድፈት ያየሁት የመንግስት እና የንጉሱ ንብረት ያልተለየ መሆኑ ላይ ነው ብለዋል – ገ/ህይወት ባይከዳኝ፡፡ የደጃዝማቾቹ ንብረትና የአገሬው ህዝብ ንብረት በትክክል መለየት አለበት ነው ያሉት፡፡ እነዚህ ደጃዝማቾችና ሌሎች ሹማምንት በደሞዝ መተዳደር አለባቸው ብለዋል፡፡ የመንግስት ንብረትና የንጉሡ ንብረት መለየት አለበት እኔ አሁንም የምፈራው፣ የፓርቲ ንብረትና የህዝቡ ንብረት አልተለየም ብዬ ነው፡፡ ኢህአዴጎቹ እኛ ቀጥረነው እኛው ስራ ሰጥተነው ይላሉ፡፡
አንድ ነገር ልንገርሽ – አፄ ኃይለ ሥላሴና ራስ ካሳ ከዝምድናቸው ባሻገር የቅርብ ወዳጆች ናቸው፡፡ ቀልድ ይቀላለዳሉ፡፡ ሁለት ታሪክ ነው የማወራሽ። በጅሮንድ ተክለ ሐዋሪያት ተክለማሪያም ከተፈሪ ጋር ተጣልተው ራስ ካሳ ጋር ይሄዱና “ስራ ስጡኝ” ይሏቸዋል፡፡ ራስ ካሳ ግን “አንተ የተፈሪ አሽከር ስለሆንክ ስራ አልሰጥህም” ይሏቸዋል፡፡ ራስ ካሳ “እርሶ ምን ነካዎት? እኔ የኢትዮጵያ መንግሥት ሰራተኛ እንጂ የተፈሪ አሽከር አይደለሁም” ይላሉ ተ/ሐዋሪያት፡፡ “እኔ አሁን ስራ ለቅቄያለሁ– ለምንስ አሽከር ይሉኛል” ሲሉ ራስ ካሳን ይሞግታሉ፡፡ አየሽ መንግሥትና ንጉሥን ራስ ካሣ መለየት አልቻሉም። ኢህአዴጎችም ከዚህ አስተሳሰብ ስላልተላቀቁ ነው “እኛ ስራ ሰጥተነው፣ እኛ ቤት ሰጥተነው፣ እኛ ደሞዝ እየከፈልነው እኛኑ ይሳደባል ይዘልፋል” የሚሉት፡፡ እኔ ግን ስራ የሰጠችኝ አገሬ ኢትዮጵያ እንጂ እነሱ አይደሉም፡፡ ኢትዮጵያ “እስከዛሬ በክፉና በደግ ጊዜ ሳናይህ እንዴት መጣህ አላለችም፣ እንኳን ደህና መጣህልኝ ልጄ” ብላ ነው ስራ የሰጠችኝ፤ይህንን አስረግጬ እነግርሻለሁ፡፡ ስለዚህ ስራ የሰጠኝና ደሞዝ የሚከፍለኝ ማን እንደሆነ መታወቅ አለበት፡፡

ከዚህ ቀደም ዶ/ር ዳኛቸው የብአዴን አባል ናቸው የሚል ነገር ተወርቶ በነበረበት ጊዜ ስጠይቅዎት “እንኳን የብአዴን የምወደው የኢህአፓ አባልም አልሆንኩም የየትኛውም ፓርቲ አባል የማልሆነው በአካዳሚክ ስራዬ ላይ ነፃነት እንዳላጣ ነው” ብለውኝ ነበር፡፡ ያስታውሳሉ?

በደንብ አስታውሳለሁ እንጂ!

ታዲያ በአሁኑ ወቅት በየፖለቲካ መድረኮቹ ላይ ፅሁፍ ያቀርባሉ፣ ትችቶችን ይሰነዝራሉ፡፡ ይሄ ነገር በስራዎ ላይስ ተፅዕኖ የለውም?

በጣም ጥሩ! ከፖለቲካ ፓርቲ አባልነት ጋር በፍፁም ግንኙነት የለውም፡፡ በአካዳሚክ ስራዬም ላይ ተፅዕኖ አያሳድርም፡፡ እንዴት የሚል ጥያቄ ካነሳሽ ደግሞ፤ እኔ እንደ አንድ ሲቪል ግለሰብ ነው እየተቸሁ ያለሁት፡፡ ሁለት አይነት ምክንያታዊነት አለ- አንደኛው ግለሰባዊ ምክንያታዊነት ይባላል፤ ሁለተኛው ደግሞ ማኅበረሰባዊ ምክንያታዊነት (public reason) ይባላል፡፡ በአሁኑ ሰዓት ማህበረሰባዊ ምክንያታዊነቴን ተጠቅሜም እየተቸሁ ነው፡፡ ሁለቱ አብረው ይሄዳሉ፡፡ እንደግለሰብ ደግሞ እያስተማርኩ ነው፡፡ በሙያዬም እያገለገልኩ ነው ማለት ነው፡፡ እነዚህ ነገሮች በፍፁም አይጋጩም፡፡ ምናልባት ሊጋጭ የሚችለው የፓርቲ አባል የሆንኩ እንደሆነ ነው፡፡

የፓርቲ አባል ቢሆኑ የአካዳሚክ ስራውና የፓርቲ አባልነቱ የሚጋጩበትን መንገድ ሊገልፁልኝ ይችላሉ?

ማስተማርም ሆነ የፖለቲካ ስራ የሙሉ ሰዓት ስራ እንጂ የትርፍ ጊዜ ስራ ስላልሆኑ ሁለቱም ራሳቸውን ችለው መሰራት ያለባቸው ነገሮች ናቸው፤ ይጋጫሉ የምልሽ፡፡

ግን እኮ እንደ እርሶ በአዲስ አበባ ዩኒቨርሲ የሚስተምሩ ሌሎች ምሁራን በአንድ በኩል እያስተማሩ ወዲህ ደግሞ ፓርቲ እየመሩ ነው፡፡ እንዴት ያዩታል?

እኔ በዚህ በፍፁም አልስማማም! ይሄ የራሴ አቋም ነው፡፡ በእኔ እምነት እነዚህን ስራዎች በአንዴ ስትሰሪ ከሁለቱ አንዱ ይጎዳል ብዬ ነው የምገምተው፡፡ ከበደችና ዘነበችን በአንዴ እወዳለሁ የሚለው ጉዳይ የማያስኬድ ፍልስፍና ነው፡፡ ከከበደችና ከዘነበች በጣም የምወደውን መምረጥ አለብኝ፡፡ አለበለዚያ አንዷን መጉዳቴ ግልፅ ነው፡፡ ይሄ ማለት ወይ ትምህርቱ አሊያም ፖለቲካው ጉዳት ይደርስበታል ማለት ነው፡፡ ይህ የእኔ እምነት ነው። በበኩሌ በዩኒቨርሲቲው ለመቆየት ካልቻልኩ ወደ አንዱ የፖለቲካ ፓርቲ እቀላቀላለሁ፡፡ እያስተማርኩ ግን የየትኛውም ፓርቲ አባል መሆን አልፈልግም፡፡

በአንድ ወቅት ለሰማያዊ ፓርቲ ንግግር እንዲያደርጉ በተጋበዙበት ወቅት ከአንድ የጋዜጣ አዘጋጅ ጋር ተጋጭተው ስለነበር የዛ ጋዜጣ መቅረፀ ድምፅ ካልተነሳ ንግግር አላደርግም ማለትዎን ብዙዎች አልወደዱትም፡፡ ዶ/ሩ ምሁር ሆነው ቂምን ለትውልድ ያስተምራሉ በሚል ተተችተዋልና ምን ይላሉ?

አንድና አንድ ነገር ልንገርሽ፡፡ አንድ ሰው ድምፄን አልቀዳም የማለት መብት አለው፡፡ ምሳሌ ልጥቀስልሽ የአዲስ አበባ ዩኒቨርሲቲ የታሪክ ትምህርት ክፍል በቅርቡ 50ኛ ዓመቱን ሲያከብር፤ ፕሮፌሰር ባህሩ ድምጽ መቅረጽ አትችሉም ብለው መቅረፀ-ድምፅ አስነስተዋል፡፡

እንደዚህ ኣይነት በርካታ ምሳሌዎችን ማቅረብ ይቻላል፡፡ የእኔ ምን አዲስ ነገር አለውና ነው? እኔ በጎን እኮ አይደለም ይሄ ጋዜጣ እየሰደበኝ ስለሆነ መቀዳት አልፈልግም ያልኩት፡፡ ማንስ ቢሆን መሰደብ ይፈልጋል እንዴ፡፡ አሁን ያልኩሽ ጋዜጣ ወደፊትም ሊቀዳኝ አይችልም፡፡ በነገራችን ላይ ብዙ ሰዎች በዚህ ነገር ደስተኛ አይደሉም ላልሽው፤ እኔ እንዳንቺ እርግጠኛ ሆኜ ባልናገርም፤ ጓደኞቼ እንደነገሩኝ በብዙ ሺህ የሚቆጠሩ አስተያየት ሰጪዎች በማህበረሰብ ሚዲያው በሰጡት አስተያየት፤ በዚህ ጋዜጣ ያለመቀዳት መብት እንዳለኝ ብቻ ሳይሆን ዘለፋቸው ከመስመር የወጣ መሆኑንም መስክረዋል፡፡ ቂም ለምትይው ቂመኛ አይደለሁም፡፡

እኔ እስከምረዳው ድረስ አንድ ሰው፤ በማስታወስና በቂም መካከል ያለውን ልዩነት በቅጡ ሊያውቅ ይገባዋል፡፡ በመሆኑም ማስታወስ ማለት ማቄም ማለት አይደለም፡፡ ስድስት ወርና አንድ ዓመት ያልሞላውን ጉዳይ ማስታወስህ ቂመኛ ያደርግሀል የሚለው አገላለጽ አግባብ አይደለም። አልቀበለውምም፡፡ ከዚህ በፊትም እንዳልኩት ሰዎች እንደዚህ ነህ፤ እንደዚያ ነህ ባሉኝ ቁጥር ራሴን ለመከላከል ምላሽ መስጠቱ ተገቢነቱን አላምንበትም፡፡

አዲስ አድማስ ሚያዚያ 11 ቀን 2006 ዓ.ም

The Moral and institutional bankruptcy of ethnic tyranny and the weakness of piecemeal approach to force it surrender

April 19, 2014
by Teshome Debalke

We stand before the court not because we expect justice but because we wanted to bear witness to history.

The powerful statement above was made by two brave Ethiopian leaders in front of the Tigray People Liberation Front led’ Ethiopian Federal Court’. What Abubaker Ahmed and Ahmedin Jebel as their compatriots before and after them said is the beginning of the end of the self-declared ethnic Apartheid regime of Ethiopia.brave Ethiopian leaders Abubaker Ahmed Ahmedin Jebel
In reality, the cadres dressed up as judges presiding over the accused are on trial for subverting justice on behalf of the ethnic tyranny they serve. From the very beginning the setup of the kangaroo court and the cadres recruited to preside as judges was to deprive Ethiopians justice, freedom and democracy.
Therefore, unlike some misguided individuals want us to believe, the accused were not charged because of their faith but their very Ethiopiawinet. They never said they are prosecuted because of their religion but, their freedom as Ethiopians to worship freely. What Abubaker and Ahmedin told us was, the judges in front of them are the instruments of tyranny with no legitimacy to seat in the judgment of them or any other Ethiopian period.
But yet, the noises we have been hearing is the accused are prosecuted because of their Muslim faith instead of the freedom of Ethiopians; not only to worship whatever we choose but to elect our leaders on our free will.
The tragedy is, on one hand the regime targets them as religious zealots by charging them as Muslim terrorist (harboring extreme Islamic ideologies and working with terrorist group to overthrow the government and establish Sharia law). In another hand, some of the supposedly advocates of their ‘freedom’ claim they are prosecuted for their Muslim faith — reinforcing the regime’s agenda. The question is, why would their demand for justice and freedom in their own country portrayed as victims of their religion when everybody knows justice wasn’t meant to exist for anyone under the self-declared ethnic apartheid tyranny regardless of one’s religion, ethnicity, ideology…?
Speculation aside, one thing that can be said for sure is the rash to play hyphenated victims of the real and imagined enemy is the main cause that sustains tyranny. Instead of standing for justice, freedom and democracy regardless of differences; pleading tyranny to do right became the norm. In another words, the struggle as hyphenated Ethiopians under tyranny is essentially asking for preferential treatment form ethnic tyranny that isn’t capable or mandated to give or take anything. And, sadly to say, it empowered the regime further. It also safe to say, those that play hyphenated victim game have other agenda than justice, freedom and democracy for our people, including the people they claim to represent.
That leads me to say, the weakness of piecemeal approach for justice, freedom and democracy is not getting us anywhere. In fact, it is the primary reason that prolonged the people’s misery under a self-declare ethnic and atheist tyranny led by TPLF. The question is, does justice have religion, region, gender or ethnicity? If not, why do our contemporary ethnic and religious elites insist on it?
To answer the question we must first understand, there could never be justice, freedom and democracy for some but not for others. Nor it could be possible under tyranny infested nation as ours that segregate the people by ethnicity, religion and region. And, tyranny is not capable of rendering justice nor gives but take freedom as Abubaker, Ahmedin, Eskinder, Reyot Andualm and many more before and after them showed us by paying the ultimate price defying it.
Therefore, unless we are asking for preferential treatment as hyphenated group, expecting justices or freedom from ethnic tyranny that has neither the mandate nor the legitimacy is voluntarily surrendering our rights for an entity that held us hostage. Thus, in principle, we cannot claim different from the ethnic tyranny we despise except protesting for being on the receiving end of it. Then, why we do it?
Though there could be many reasons why we do it, it is exclusively among our self-appointed elites’ ambition– using their chosen identity to get ahead of each other. The competition to galvanize hyphenated victims is so intense; it seems the respective elites play us like the ruling ethnic tyranny to get what they want and care less for justice, freedom and democracy.
Therefore, confined in our hyphenated identity not to see further we failed to break out of our comfort zone to confront the ethnic tyranny in the struggle for justice, freedom and democracy for all. We are blinded to see the universality of justice and freedom and choose to be victims of hyphenated elites’ agenda that has nothing to do with justice, freedom or democracy.
To illustrate this phenomena, an opinion posted on Al-Jazeera titled: Ethiopia: Where conscience is constantly on trial- Awol K Allo tells a story of the obsession of the elites to play hyphenated victims of real and imagined enemy. By narrowly defining Ethiopians that are taken hostage by TPLF led regime as religious (Muslim) leaders he put their struggle for justice freedom and democracy in straight jacket — catering for his targeted audience. He began with a caption;
In Ethiopia, Muslim leaders are facing an unjust trial for crimes they did not commit’ implying they are religious leader when in reality the young charismatic men were elected to Mediate/prevent the regime’s takeover of their religion. He also insinuated; everybody else gets a fair trial in Ethiopia but not Muslims; contrary to the reality. He goes on;
“A high profile trial against protest leaders – intellectuals, activists and elected members of “The Ethiopian Muslim Arbitration Committee” – is shaking the Ethiopian political landscape. The government argues that the accused harbour “extreme” Islamic ideologies. It accuses them of conspiracy with terrorist groups to overthrow the government and establish an Islamic state in Ethiopia’. And he ends with “This trial, however, is the complete negationof these principles. In fact, it is the most outrageous fraud imaginable. It is a fraud that best represents the vile baseness and moral bankruptcy of those in power who use the authority of the law and the devices of justice to mute peoples’ cries for truth and dignity. In the course of this trial, the government trampled on every facet of their fair trial rights, including their right to presumption of innocence, the right to open and public trial, the right to examine witnesses and contest evidence. It produced and broadcasted a fictitious thriller movie – Jihadawi Harekat – complete with tortured confessions, hearsays, and a nest of vile gossips – all in the name of fighting terrorism. This trial, however, is the complete negation of these principles. In fact, it is the most outrageous fraud imaginable. It is a fraud that best represents the vile baseness and moral bankruptcy of those in power who use the authority of the law and the devices of justice to mute peoples’ cries for truth and dignity. In the course of this trial, the government trampled on every facet of their fair trial rights, including their right to presumption of innocence, the right to open and public trial, the right to examine witnesses and contest evidence. It produced and broadcasted a fictitious thriller movie – Jihadawi Harekat – complete with tortured confessions, hearsays, and a nest of vile gossips – all in the name of fighting terrorism.”
Not a single word was mentioned about what the same ‘morally bankrupt’ regime in power’ did on many other Ethiopians regardless of their ethnicity, religion and political view since it came to power in the last two decades. Nor he cared to inform his audience the fact the Ethiopian Coptic Church is taken over by the regime’s cadres two decade ago as the regime is attempting to do the same through The Ethiopian Islamic Affairs Supreme Council that sparked the protest. He also conveniently ignored there are prisoners the regimes ‘accuses ‘them of conspiracy with terrorist groups to overthrow the government’.
He essentially reduced the struggle of Ethiopians, (in this case Muslims) for justice and freedom between “Muslim leaders” Vs. The ‘morally bankrupt’ regime’ portrayed as representing Ethiopia. The author spins Muslims as victims of Ethiopia instead of the out of control and self-declared minority ethnic regime that is causing havoc on the people of Ethiopia for over two decades regardless of their identity.
It shows the equally questionable morality of our contemporary elites — reducing the struggle of Ethiopian leaders as victim of their ethnicity, religion… than advocates of justice, freedom and democracy for our people.
Thus, the elites’ selective amnesia to advance other agendas by using ethnicity, religion… is the primary reasons the ‘morally bankrupt’ ethnic regime is able to extend its rule and injustice on the expenses of justice, freedom and democracy of all Ethiopians. The zero-sum-game the elites choose to play helped the regime to continue its draconian rule and corruption for far too long.
Other factors including, foreign entities’ interest play important role in reducing Ethiopians’ struggle for justice, freedom and democracy into ethnic, religion, and region divide.
To his credit and in complete reversal of his above opinion Awol K Allo’s interview on ESAT on Wednesday April 16, 2014 said a different story for a different audience. He said, the struggle must not be defined by religion only (in this case Muslims) but, ‘civil right’. Why his opinion on Aljazeera didn’t reflect the same opinion and the background and context of injustice of the regime regardless of identity is hard to say.
Are our elites playing hyphenated victime a solution to bring about justice, freedom and democracy to our people?
Their behavior within their confined audience says otherwise. Contrary to our people’s desire, it is clear; justice, freedom and democracy for our people seem to be the last thing in their mind. In that regard, preaching ‘Us VS. Them’ brand instead of Tyranny VS. Democracy appears to be their only brand to segregate our people as hyphenated victims to avoid accountability of their undeclared agenda. In the process, they failed to establish the necessary institutions to bring about justice, freedom and democracy.
Therefore, the hyphenated elites continue to play a zero-sum-game for confined audience in piecemeal fashion to put justice, freedom and democracy of our people on the sideline until they get what they want.
Notwithstanding some elites’ ultimate goal goes as far as separating our people by ethnicity or religion, the whole exercises is a convenient way of avoiding individual freedom. For unsuspecting individuals it might look good from the outset but, it would guarantee no justice or freedom to anyone in the future; as the ruling ethnic elites finding out the cost of postponing justice, freedom and democracy for convenient of power and corruption. In fact, it became a deadly game that consumed the instigators as they scramble to find hideout for their injustice against the people of Ethiopians.
Ethiopians have come a long way to see what our contemporary elites’ ambition has done playing ‘Us VS. Them’ game to get what they wanted. None of it has anything to do with justice, freedom and democracy. We have gone through the communist elites’ version of justice, freedom and democracy of the Derg regime. At present, we are living under the deadly game of the ruling ethnic elites’ version of justice, freedom and democracy. What we failed to learn is how to make the elites accountable when they take us as suckers on the expenses of justice, freedom and democracy for our people by pitting one from the other.
Settling for anything other than justice, freedom and democracy for all our people is like playing with fire. Sooner or later it will burn us all one at a time. The sooner we realize we are being played again by hyphenated elites this time around the sooner we burry the ruling ethnic tyranny and the potential of any future tyranny to come once and for all to live free.
If we fail to make the elites that subvert justice, freedom and democracy for their convenient we can’t blame anyone but ourselves. Entertaining the idea the elites that have been playing us as victims of one another would have the moral capacity to deliver us justice, freedom and democracy is foolishness. We have no enemy but tyranny in whatever form it shows its ugly face. We must step out of our cages to demand justice, freedom and democracy for all, noting less noting more.
This article is dedicated for the 17 latest innocent Ethiopian victims in their struggle to free their religion from the ruling ethnic tyranny. They are leaders for justice, freedom and democracy. Reducing them by religious identity by itself does injustice to their sacrifice to free our people from yoke of ethnic tyranny.

Saturday, April 19, 2014

ግድብ እያፈረሱ ጎርፍ መከላከል አይቻልም !!!

April 19/2014

ዘረኛዉ የወያኔ ዘገዛዝ በ2002 ዓም “አኬልዳማ” የዛሬ ሁለት አመት ደግሞ “ጂሀዳዊ ሀረካት” የሚባሉ ሁለት አስጸያፊ ድራማዎችን ሰርቶ የኢትዮጵያን ህዝብ ለማታለል የሞከረዉ ወያኔ በያዝነዉ ሳምንት መግቢያ ላይ ደግሞ ሌላ “የቀለም አብዮት” የሚባል ቂላቅል ድራማ ሰርቶ ለለዉጥ የተዘጋጀዉን የኢትዮጵያ ህዝብ ቀለብ ለመስለብ ጉድ ጉድ ማለት ጀምሯል። ይህ በኪነጥበብ የፈጠራ ስራዉ ሳይሆን እንደማሞ ቂሎ በተፈጥሮዉ አስቂኝ የሆነ የዉሸት ድራማ የሚያሳየን ወያኔ በስልጣን ላይ ለመቆየት የማያደርገዉ ምንም ነገር አለመኖሩን ብቻ ነዉ። ይህንን ድራማ ከአኬል ዳማና ከጅሀዳዊ ሀረካት የሚለየዉ አንድ ነገር ቢኖር በዚህ ድራማ ዉስጥ ዋና ዋናዎቹ ተዋናንያን የተለመዱት የኢቲቪ ካድሬዎች ሳይሆኑ ሳይማሩ ምሁር የሚል ስያሜ የተሰጣቸዉ ሁለት ወጣት ካድሬዎችና የዉሸት እመቤት በመባል የምትታወቀዉ አዛዉንቷ እሟሆይ ሚሚ ስብሀቱ መሆናቸዉ ብቻ ነዉ።
ወያኔ በአኬልዳማ ድራማ ጥላሸት ለመቀባት የሞከረዉ ግንቦት ሰባትን የመሳሰሉ ለኢትዮጵያ የግዛት አንድነትና ለህዝቦቿ መብት መከበር በህይወታቸዉ የቆረጡትን የህዝብ ወገኖች ሲሆን፤ ጅሀዳዊ ሀረካት ደግሞ የአገርና የህዝብ ጠላት አድርጎ የሚያቀርበዉ የማምለክ መብታችን ይከበር ብለዉ በሰላማዊ መንገድ ጥያቄ ያቀረቡትን የኢትዮጵያ እስልምና እምነት ተከታዮችን ነዉ። እንደተለመደዉ በዉሸት ታጅቦ ከሰሞኑ ብቅ ያለዉ ሦስተኛዉ የወያኔ ድራማ ደግሞ ከ85 በመቶ በላይ የሚያወራዉ ስለኢትዮጵያ ሳይሆን ዩክሬይን፤ ጆርጂያ፤ ሰርቢያና ኪርግስታን ዉስጥ ስለተካሄዱት ህዝባዊ የለዉጥ እንቅስቃሴዎችና ስለቀድሞዉ የቬኑዝዌላ መሪ ስለ ሁጎ ሻቬዝ ነዉ። የድራማዉ አቢይ መልዕክት ደግሞ የቀለም አብዮት ልማትን የሚጻረርና አገርን የሚጎዳ ስለሆነ ኢትዮጵያ ዉስጥ መሞከር የለበትም የሚል ነዉ። በዚህ የሞኞች ድራማ ዉስጥ ምሁርና ተንታኝ ሆነዉ የቀረቡትን የጂማ ዩኒቨርሲቲዉን መርከብ ነጋሽንና የኢትዮጵያ አለም አቀፍ የሰላምና የልማት ኢንስቲትዩት ባልደረባ የሆነዉን አቤል አባተን አደብ ገዝቶ የተከታተለ ሰዉ እነዚህ ወያኔዎች ሌላ ቢቀር የተማረ ሰዉ አጠገባቸዉ የለም እንዴ የሚያሰኙ ብዙ ነገሮችን መታዘብ ይችላል። በእርግጥም መርከብና ነጋሽና አቤል አባተ ኢትዮጵያ ዉስጥ ጭነት የተሸከመዉን አህያ እየመራ ወደ ገበያ የሚወስደዉ ገበሬዉ ሳይሆን በተቃራኒዉ ገበሬዉን እየመራ ወደ ገበያ የሚወስደዉ አህያዉ መሆኑን በማያወላዳ መልኩ አሳይተዉናል። እነዚህ ሁለት በጥንቃቄ ተመርጠዉ የመጡ የወያኔ ካድሬዎች እንዲህ ነበር ያሉት ።
በድራማዉ የመጀመሪያ ክፍል ዉስጥ የቀለም አብዬት ምዕራባዉያን መንግስታት በታዳጊ አገሮች ዉስጥ ጣልቃ ለመግባት የሚጠቀሙበት መሳሪያ ነዉ አንጂ የህዝብ ምሬት የወለደዉ ወይም አገር በቀል ክስተት አይደለም ሲሉ የከረሙት ምሁር ተብዬዎቹ መርከብ ነጋሽና አቤል አባተ በድራማዉ የመጨረሻ አካባቢ በማንኛዉም አገር ዉስጥ ሙሰኝነት ከነገሰ፤ ህብረተሰቡ ያለዉን መንግስት ዬኔ ነዉ ብሎ ካላመነ፤ ህዝብ በዲሞክራሲ ሂደቱ ዉስጥ ካልተሳተፈ፤ የፖለቲካዉ ስርዐት አግላይ ከሆነና በብሔራዊ ኤኮኖሚዉ ተጠቃሚ የሚሆኑት ጥቂቶች ብቻ ከሆኑ የቀለም አብዮት መከሰቱ አይቀርም እያሉ እራሰቸዉን የተናገሩትንቃል እራሳቸዉ መልሰዉ ሲያፈርሱት ይታያሉ። እነ አቤል አዙረዉ የማያዩ ጋሪ ፈረሶች ስለሆኑ ነዉ አንጂ እነዚህ አብዮት ያስሳሉ ያሏቸዉ ነገሮች ሁሉ ኢትዮጵያ ዉስጥ በግልጽ የሚታዩ ነገሮች ናቸዉ።
የእነዚህ ሁለት የወያኔ ቡችላዎች ጉድ በዚህ ብቻ አያበቃም። የሩሲያዉን አምባገነን ቪላድሚር ፑቲንንና ሟቹን የቬኑዝዌላ ፕሬዚዳንት ሁጎ ቻቬዝን አንደ ህዝብ መብት ተሟጋች ብሄራዊ ጀግና አድርገዉ ስስሏቸዉ ይታያሉ። ባጠቃላይ ይህ ምስቅልቅሉ የወጣ የወያኔ ድራማ በአንድ በኩል ኢትዮጵያ ምዕራባዉያን መንግስታት ለቀለም አብዮት የሚያስቧት አገር መሆኗን ይናገርና፤በሌላ በኩል ደግሞ ኢትዮጵያ ዉስጥ የምዕራባዉያን የቀለም አብዮት ያልተሳካዉ እንደ ሌሎቹ አገሮች ለምዕራባዉያን የሚታዘዙና በሙሰኝነት የተጨማለቁ መሪዎች ባለመኖራቸዉ ነዉ ይላል። መቼም የወያኔ መሪዎች ሙሰኞች አይደሉም ሲባል አንኳን አንጡራ ኃብቱን የተዘረፈዉ የኢትዮጵያ ህዝብ ዘራፊዎቹ የወያኔ መሪዎችም ቢሆኑ እዉነት ነዉ ብለዉ የሚቀበሉ አይመስለንም። ኢትዮጵያ ሙሰኝነት የነገሰባት አገር ናት፤ ከዚህ በተጨማሪ የኢትዮጵያን ኤኮኖሚ ሙሉ በሙሉ የሚቆጣጠሩት እፍኝ የማይሞሉ የትግራይ ልህቃን ናቸዉ። ዛሬ ኢትዮጵያ ውስጥ በጉጂና በጌዲኦ፤ በቦረናና በጋሪ ወይም በኦሮሞና በጉሙዝ ብሄረሰቦች መካከል ግጭት ተፈጠረ ሲባል የተለመደ ነገር ነዉና የሚደነግጥ ሰዉ የለም። እንግዲህ እንደዚህ አይነቱን አፍንጫቸዉ ስር በየቀኑ የሚፈጸመዉን በደል ማየት የተሳናቸዉ ሚሚ ስብሀቱ፤ አቤል አባተና መርከብ ነጋሽ ናቸዉ በአስር ሺዎች ኪሎ ሜትር ርቀት ላይ ሰለሚገኙ አገሮች ሙሰኝነትና የብሄር ብሄረሰቦች ግጭት የሚነግሩን . . . ለካስ “ጆሮ ለባለቤቱ ባዳ ነዉ” የሚሉት ተረት አለምክንያት እልተተረተም።
የወያኔ ፍርፋሪ ሆዳቸዉን ሞልቶ አይናቸዉን የሸፈነባቸዉ አቤል አባተና መርከብ ነጋሽ ቁልጭ ብሎ የሚታይ እዉነት ተሰዉሮባቸዉ ነዉ እንጂ የወያኔ አገዛዝ በነፃ ገበያና በሶሻሊዝም መካከል ግራ ገብቶት የተገተረ የምዕራባዉያን የቤት ዉስጥ ሰራተኛ ነዉ። ምዕራባዉያንም ቢሆኑ ወያኔ ሠላማዊ ሠልፈኞችን በጥይት ሲጨፈጭፍና ህዘብን እያሰረ ሲያንገላታ አፋቸዉን ዘግተዉ የሚመለከቱ የወያኔ የእንጄራ አባቶች ናቸዉ። የወያኔ መሪዎች የምዕራባዉያን የገንዝበና የዲፕሎማሲ ከለላ ባያገኙ ኖሮ ዛሬ እነሱም እንደ ደረግ አባላት ቦታቸዉ ስደት ወይም አስር ቤት ይሆን ነበር።
ለመሆኑ ለምንድነዉ የአምባገነን መሪዎች እርግጫ፤ አስርና ግድያ ሰለባ የሆኑት የአዉሮፓ፤ የኢሲያና የአፍሪካ ህዘቦች እራሳቸዉን ከአምባገነኖች ቀንበር ለማላቀቅ የሚያደርጉትን ሰለማዊ ትግል ወያኔ እንደ ወንጀል የሚመለከተዉ? ደግሞስ ዩክሬን፤ ሰርቢያ፤ ጆርጂያና በሌሎችም አገሮች ዉስጥ የተካሄዱት ሠላማዊ የቀለም አብዮቶች ሁሉ ደም ያፋሰሱ ፀረ ህዝብና ፀረ አገር እንቅስቃሴዎች ከሆኑ ወያኔ ዬትኛዉን የትግል ስልት ይሆን “ሠላማዊ ትግል” ብሎ የሚጠራዉ? መደራጀት፤ መሰብሰብና ሀሳብን በነፃነት መግለጽ ሽብርተኛ ካሰኘ፤ በሰላማዊ መንገድ መታገል እንደ ወንጀል ከታየ ወያኔ ህጋዊ የትግል ስልት ነዉ ብሎ የፈቀደዉ ዬትኛዉን የትግል ስልት ነዉ? ወይስ ወያኔ እየነገረን ያለዉ ረግጬ እገዛችኋላሁ፤ አፋችሁን ዘግታችሁ ተገዙ ነዉ።
“የቀለም አብዮት” የሚል ስያሜ የተሰጠዉ የሰሞኑ የወያኔ ድራማ የሚጀምረዉ በጠመንጃ ድምጽና በእሳት ቃጠሎ ነዉ። ይህ ደግሞ የቀለም አብዮት ሠላማዊ አለመሆኑን ለማሳየት ሆን ተብሎ የተሰራ የወያኔ ፕሮፓጋንዳ ነዉ። ለመሆኑ የ1997ቱን የወያኔ ጭፍጨፋ ጨምሮ ከሰርቢያ እስከ ዩክሬን ፤ ከቱኒዝያ እስከ ግብፅ በተካሄዱት ሠላማዊ ህዝባዊ እንቅስቃሴዎች ላይ ታንክና የታጠቀ ኃይል እየላከ ደም ያፋሰሰዉ ህዝብ ነዉ ወይስ የየአገሩ አምባገነን መሪ? “ዘር ከልጓም ይስባል” ነገር ሆኖባቸዉ በዘር ተስበዉ በአንድ ወቅት ያይ የነበረዉመን አይናቸዉን አሳዉሮት ነዉ አንጂ የኢትዮጵያ ህዝብ አናቱ ላይ ቁጢጥ ብለዉ የሚረግጡትን ጨካኝ አምባገነኖች ማባረር ወይም ማስወገድ የተፈጥሮ መብቱ መሆኑን ለእሟሆይ ሚሚ ስብሀቱ ማን በነገራቸዉ?። ዘረኞቹ የወያኔ መሪዎች ይህንን የህዝብ የተፈጥሮ መብት እየተዋጉ ነዉ የአገርንና የህዝብን ደህንነት ለማሰከበር የማናደርገዉ ምንም ነገር የለም እያሉ በህዝብና በአገር ላይ የሚዘብቱት። ህዝብን በጅምላ አስረዉ ሰቆቃ እየፈጸሙና ሠላማዊ ዜጎችን በዉድቅት ሌሊት ከመኖሪያ ቤታቸዉ ጎትተዉ በጥይት ደብድበዉ እየገደሉ የህዝብን ደህንነት ለማስከበር ነዉ ብለዉ ቢነግሩን እየዋሹ አድገዉ እየዋሹ ያረጁትን የወያኔ መሪዎች ቀርቶ የሰማይ መልዐክትንም አናምናቸዉም።
በቀለም አብዮት ድራማ ዉስጥ ሌላም አንድ እጅግ በጣም የሚገርምም የሚያሳዝንም በወያኔ ተራ ዉሸትና አዉቃለሁ ባይነት የተጀቦነ ድንቁርና አለ። እሱም በእዉቀት አልባ ጭንቅላታቸዉ የሚታወቁት ተራዎቹ የወያኔ ካድሬዎች ቀርቶ ልህቃን ነን ባዮቹም በሚገባ ያልተገነዘቡት ነገር ግን በነጋ በጠባ ሊተነትኑት የሚሞክሩትና እንዳላዋቂ ሳሚ በነጋ በጠባ ቆሻሻ የሚቀቡት የሊብራል ፍልስፍና አስተሳሰብ ነዉ። የወያኔ ካድሬዎች እንዲያዉቁት የምንፈልገዉ አንድ ቁም ነገር ቢኖር ሊብራሊዝም ወይም የልብራል ፍልስፍና ወያኔዎች እንደሚያመልኩበት እንደ አብዮታዊ ዲሞክራሲ ደደቢት በረሃ ዉስጥ ለዚያዉም በዘረኝነት በተጨማለቀ ሰዉ ተጽፎ መክኖ የቀረ የመላ መላ ድርሰት አይደለም። ይልቁንም ሊብራሊዝም በመቶዎች በሚቆጠሩ አመታት ዉስጥ በተለያዩ ሊቃዉንት እየዳበረ የመጣና አሁንም በመደባር ላይ የሚገኝ ህያዉ ፍልስፍና ነዉ።
በመሰረቱ ሊብራሊዝም በወያኔዎች መንደር ሌላ አዲስ ትርጉም ካልተሰጠዉ በቀር በሦስቱ የመንግስት አካላት መካከል የስልጣን ክፍፍልና ልዩነት መኖር አለበት የሚል፤ በእኩልነት፤ በነፃነት ፤ በሰብአዊ መብቶች፤ በነፃ ሜድያ፤ ነፃ ምርጫ፤ ነፃ ገበያና በግል ኃብት ዙሪያ እጅግ በጣም ጠንካራ አቋም ያለዉና እነዚህ መብቶችና ነፃቶች መከበር አለባቸዉ የሚል የፖለቲካና የኤኮኖሚ ፍልስፍና ነዉ። ሀሳበቸዉን በነፃነት የመግለጽ መብት የሌላቸዉ ጥራዝ ነጠቆቹ የወያኔ ካድሬዎች ምን እንደሆነ እንኳን የማያዉቁትን ሊብራል ፍልስፍናን የሚያወግዙት ሆዳቸዉን ለመሙላት ሲሉ ነዉ እንጂ የሊብራሊዝም ፍልስፍና ቢገባቸዉና ቢረዱት ኖሮ ትግላቸዉ ከወያኔ ጋር ይሆንና ሆዳቸዉንም አዕምሯቸዉንም መሙላት ይችሉ ነበር። ምንግዜም ቢሆን ሊብራልዝምና አብዮታዊ ዲሞክራሲ ፊቱ ላይ ቀርቦለት ሊብራሊዝምን አዉግዞ አብዮታዊ ዲሚክራሲን የሚያወድስ ለሰዉ ልጆች በጎ ነገር አስቦ የማያዉቀዉ ሳጥናኤል ብቻ ነዉ። ወያኔንም ከሳጥናኤል ተርታ የምንመድበዉ ልክ እንደ ጌታዉ እንደ ሳጥናኤል ለኢትዮጵያ ህዝብ አንድም ቀን በጎ ነገር አስቦ ሰልማያዉቅ ነዉ።
ሊብራሊዝም ወይም የሊብራል ፍልስፍና አገሮች አታሪካዊ አመጣጣቸዉን፤ ባህላቸዉንና የሚገኙበትን ተጨባጭ ሁኔታ እያጤኑ ለክተዉ የሚለብሱት ልብስ ነዉ እንጂ በአንድ ወጥ ተሰፍቶ እየተነቀለ የሚተከል የእድር ድንኳን አይደለም። ለምሳሌ ብዙዎቹ የአዉሮፓ አገሮች፤ አሜሪካ ፤ ህንድ፤ አዉስትራሊያና ደቡብ አፍሪካ የሊብራል ፍልስፍናን የሚከተሉ አገሮች ናቸዉ፤ ሆኖም የእያንዳንዱ አገር ፖሊቲካና ኤኮኖሚ በዚህ ፍልስፍና ይመራ እንጂ የተዋቀረበት መንገድ ይለያያል። የወያኔ ጀሌዎች ግን ሊብራሊዝምን በጅምላ ማዉገዝ ነዉ እንጂ እንደዚህ አይነቱን መልካምና ጠንካራ ጎኑን አይነግሩንም ።
ወያኔ የቀለም አብዮት ብሎ ከሰሞኑ የለቀቀዉ ለዛቢስ ድራማ ምንም አይነት ምድራዊ ኃይል ማስቀረት የማይችለዉን ኢትዮጵያ ዉስጥ መሰረታዊ ለዉጥ የመካሄዱንና ወያኔም የመደምሰሱን እዉነታ ለማስቀረት የሚሞክር የፍርሀት ድራማ ነዉ። ወያኔ ኢትዮጵያ ዉስጥ ሠላምና መረጋጋት እንዲኖር ከፈለገና አገራችን ኢትዮጵያ ከተጋረጠባት የመበታተን አደጋ ተሰዉራ በዕድገት ጎዳና ወደ ፊት እንድትገሰግስ ከልቡ የሚመኝ ከሆነ ማድረግ ያለበት ሰዉ ሰዉ የማይሸት ድራማ እየሰራ መልቀቅ ሳይሆን የኢትዮጵያን ህዝብ መብትና ነፃነት ያለምንም ቅድመ ሁኔታ ማክበር ብቻ ነዉ። ወያኔ የኢትዮጵያን የፖለቲካና የኤከኖሚ መዋቅሮች ብቻዉን ተቆጣጥሮ፤ አገርን በዘረኝነት ፖሊሲ እየመራና ከሱ ጋር የማይስማሙ ዜጎችን ከቤታቸዉ ጎትቶ እያወጣ የሚገድል ከሆነ በዚያ በቀለም አብዮት ድራማ መግቢያ ላይ ሊያሳየን የሞከረዉ የጥይት ፍንዳታና የእሳት ቃጠሎ ኢትዮጵያ ዉስጥ የማይከሰትበት ምንም ምክንያት የለም። ስለዚህ ወያኔ እሩቅ አገር እየሄደ ስለ ዩክሬን፤ ስለ ጆርጂያና ስለ ኪርጊስታን መንግስታት ሙስናና አምባገነንነት ከሚነግረን እኛ በግልጽ የምናየዉን የራሱን ቆሻሻ ማራገፍ ወይም እሱ እራሱ ከኢትዮጵያ ህዝብ ጀርባ ላይ ተጠራርጎ መርገፍ አለበት። ወያኔ ይህንን የማያደርግ ከሆነ ጥቁር ይሁን ነጭ ብርቱካናማ ወይም ጽጌረዳ ኢትዮጵያ ዉስጥ አብዮት መካሄዱ አይቀርም።

የአዲስ አበባና የኦሮምያ ልዩ ዞን የጋራ ማስተር ፕላን እያወዛገበ ነው

April 19/2014
ተቃዋሚዎች የጋራ ፕላኑን ተቃወሙ
ዕቅዱ የአዲስ አበባን የመሬት ችግር ለመፍታት እንጂ ለልማት አይደለም - (ኦፌኮ)
    አበባየሁ ገበያው አዲስ አበባንና የኦሮሚያ ልዩ ዞን ከተሞችን በልማት ለማስተሳሰር ላለፉት ሁለት ዓመታት ጥናት ሲካሄድ የቆየ ሲሆን፤ የተቀናጀ የጋራ ልማቱን ለመተግበር የተዘጋጀው የጋራ ማስተር ፕላን ባለፈው ሳምንት በአዳማ በተካሄደ የአሰልጣኞች ስልጠና ላይ ለውይይት ቀርቦ ነበር፡፡
የአዲስ አበባንና የኦሮሚያ ልዩ ዞን ከተሞችን የ10 ዓመትና 25 ዓመት የልማት ዕቅዶች የያዘው የጋራ ማስተር ፕላን የተለያዩ ፖለቲካዊ፣ ኢኮኖሚያዊና አስተዳደራዊ ጥያቄዎችና ስጋቶችን የቀሰቀሰ ሲሆን ህገ መንግስታዊ ጥያቄም አስነስቷል፡፡
የኦሮሚያ ልዩ ዞን እስካሁን የአዲስ አበባ  ቆሻሻ መጣያ ሆኖ እንደቆየ የጠቀሱት አንድ የውይይቱ ተሳታፊ፤ አንድ ከተማ ዕቅድና ፕላን ይዞ ሲነሳ የራሱ ፖሊሲ አይኖረውም ወይ?” ሲሉ ጠይቀው “አንዱ ተቀባይ አንዱ ሰጪ ሆኖ እስከመቼ ይዘለቃል? ብለዋል፡፡ ልዩ ዞኑ በኦሮሚያ ክልል ውስጥ እንደመኖሩ ጨፌ ኦሮሚያ በዞኑ ላይ የመወሰን ስልጣን አለው የገለፁት እኚሁ ተናጋሪ፤ ጨፌ ኦሮምያ በጉዳዩ ላይ ሳይወያይና ሳይወስን ወደ ተግባር ከተገባ ስልጣን መጋፋት አይሆንም ወይ?” በማለት አስረግጠው ጠይቀዋል፡፡ ሌላው አስተያየት ሠጪ በበኩላቸው፤ “አገሪቱ የምትተዳደረው በፌደራሊዝም ስርዓት ነው፤ በመጀመሪያ ህዝቡ መወያየት ነበረበት፡፡ ጥናቱ ከተጀመረ ሁለት ዓመት ቢሆነውም ጉዳዩ ሳይነገር ቆይቶ አሁን ነው የተነሳው፡፡ ህገመንግስቱ በፖሊሲም ሆነ በፕሮጀክት ቀረፃው ላይ ህዝቡ መሳተፍ አለበት ይላል፤ ነገር ግን ተግባራዊ አልሆነም፡፡” ሲሉ ተችተዋል፡፡
በመድረኩ ላይ የተሰየሙት አመራሮች በበኩላቸው፤ የጋራ ማስተር ፕላኑ ከሌሎች ያደጉ ሀገሮች የተኮረጀ መሆኑን ጠቁመው፤ እነ አሜሪካ፣ ጀርመንና ፈረንሳይ በዚህ ሁኔታ ነው ያደጉት ብለዋል፡፡ አስተያየት ሰጪዎች በበኩላቸው፤ “ሌሎች አገሮች ተሞክሮዎች መኮረጅ መልካም ቢሆንም ስንኮርጅ ከአገሪቱ ተጨባጭ ሁኔታ ጋር እየተገናዘበ መሆን እንዳለበት ገልፀዋል፡፡ “ይሄ በፊንፊኔ ዙሪያ ብቻ ያለ ኦሮሞ ጉዳይ ሳይሆን የእያንዳንዱ ኦሮሞ ጉዳይ ነው፤ ሁሉም ሊወያይበት ይገባል፡፡” ሲሉም አክለዋል፡፡  የጋራ ፕላኑ አርሶ አደሩን ለስደትና ለሥራ አጥነት ይገፋል ለሚለው የተሳታፊዎቹ አስተያየት የመድረኩ መሪዎች ሲመልሱ፤ በጉዳዩ ላይ የተሰሩ ዘላቂ ጥናቶች እንዳሉ ጠቁመው “አርሶ አደሩ ተገቢው ካሣ እየተከፈለው ተደራጅቶ እንዲሰራ እገዛ ይደረግለታል” ብለዋል፡፡ የጋራ ልማት ከጋራ ችግር ነው የሚነሣው ያሉት አወያዮቹ፤ የኦሮምያ ልዩ ዞን ልዩ ተጠቃሚ ይሆናል የሚለውን የህገመንግስቱን ድንጋጌ የተቀናጀው የጋራ ፕላን ተግባራዊ እንደሚያደርገው ተናግረዋል፡፡
የጋራ ማስተር ፕላኑን አስመልክቶ ለአዲስ አድማስ ማብራሪያ የሰጡት የፕሮጀክት ጽ/ቤቱ ም/ስራ አስኪያጅ አቶ ለአለም አዲስ የተዘጋጀው ማስተር ፕላን የኦሮምያ ልዩ ዞን ከተሞችን ወደ አዲስ አበባ እንዲጠቃለሉ የሚያደርግ ሣይሆን በመሠረተ ልማት ተሳስረው በጋራ የሚያደርጉበትን ሁኔታ የሚፈጥር ነው ብለዋል፡፡
አዲስ አበባ ውሃ፣ የማገዶ እንጨት፣ የከብት መኖ፣ የወተት አቅርቦት፣ አትክልት የመሣሰሉትን በዙሪያዋ ካሉ ከተሞች እንደምታገኝ የገለፁት አቶ ለአለም፤ በዙሪያዋ ያሉ ከተሞች በበኩላቸው የስራና የትምህርት ዕድል፣ የትራንስፖርትና ሌሎች አገልግሎቶች ከአዲስ አበባ ያገኛሉ ብለዋል፡፡
ከ25 አመት በኋላ የዘመነች ከተማን ለመፍጠር ያስችላል የተባለው ማስተር ፕላን በአዲስ አበባና ኦሮሚያ ልዩ ዞን ከተሞች መካከል የጋራ ተጠቃሚነትን ያሰፍናል ተብሏል፡፡ የኦሮሚያ ክልል ምክትል ርዕሰ መስተዳደር አቶ አብዱላዚዝ አህመድ፤ የጋራ ማስተር ፕላኑ ሁለቱን ክልሎች በጋራ ተጠቃሚ የሚያደርግ በመሆኑ አስተዳደራቸው በበጐ እንደሚቀበለው ገልፀዋል፡፡  
በሌላ በኩል የኦሮሞ ተቃዋሚ ፓርቲዎች የተቀናጀ ማስተር ፕላኑን የተቃወሙ ሲሆን የመድረክ ግንባር አባል የሆነው የኦሮሞ ፌደራላዊ ኮንግረስ ሰሞኑን ለጋዜጠኞች በሰጠው መግለጫ፤ ፕላኑ ተግባራዊ እንዳይሆን ጠይቋል፡፡ “የኦሮሚያ ልዩ ዞን ከተሞችንና ወረዳዎችን ከትልቋ ከተማ ፊንፊኔ ጋር በልማት ለማስተሳሰር በሚል ሰበብ ብቻ እየተወሰደ ያለው እርምጃ በሊዝ የሚሸጠውን የመሬት አቅርቦት ለማሟላት ነው” ብሏል - ፓርቲው፡፡
የፓርቲው ዋና ፀሃፊ አቶ በቀለ ነጋ በሰጡት ማብራሪያ፤ አዲስ አበባን ከኦሮምያ ልዩ ዞን ጋር ለማስተሳሰር የሚደረገው ሩጫ የህገ መንግስት ጥያቄ የሚያስነሳ ነው ይላሉ፡፡ “ክልሎች የራሳቸው የሆነ ዳር ድንበር አላቸው፤ የራሳቸው አስተዳደርም አላቸው፤ አዲስ አበባ ደግሞ በኦሮሚያ ስር ስላልሆነች ማስተር ፕላን መሰራት ካለበት በኦሮሚያ ክልል ባለቤትነት ነው” ሲሉ ይሞግታሉ፡፡ እቅዱ የአዲስ አበባ ከተማ አስተዳደርን የመሬት ችግር ለመፍታት እንጂ ለልማት አይደለም የሚሉት አቶ በቀለ፤ አዲስ አበባ የመሰረተ ልማት አቅርቦቶችን በስፋት የምታገኘው ከኦሮሚያ መሆኑን ጠቅሰው የኦሮሚያ ልዩ ዞን በልማት መተሳሰሩ አሁንም የተጠቃሚነት ሚዛኑን ለአዲስ አበባ እንዲያደላ የሚያደርግና በአካባቢው ያሉ ኦሮሞዎችን ጥቅም የሚነካ ነው ብለዋል፡፡
የጋራ ማስተር ፕላኑ ከኦሮሚያ መሬት ብቻ አይደለም የሚነጥቀው የሚሉት የፓርቲው ዋና ፀሐፊ፤ በአካባቢው ያሉ ኦሮሞዎች የቋንቋና የማንነት ጉዳይም ለአደጋ የሚያጋልጥ ነው ሲሉ ይከራከራሉ፡፡ “የመሬት ነጠቃ ብቻ ሳይሆን በግልፅ ህገ መንግስቱን በጣሰ መልኩ የማንነት ነጠቃም ነው” ይላሉ አቶ በቀለ፡፡ “አዲስ አበባ የኦሮምያ እምብርት ናት” የሚለው የአመታት ጥያቄ ባልተመለሰበት ሁኔታ፣ የማስፋፊያ እቅዱ ተግባራዊ ሊደረግ መሆኑ አሳሳቢ ነው ያሉት ዋና ፀሐፊው፤ አዲስ አበባ በአሁን ወቅት የመብራት፣ የውሃና የመሳሰሉ አገልግሎቶችን ከኦሮሚያ ልዩ ዞን  እንደምታገኝ ጠቅሰው፤ በአንፃሩ ከጥቂት ዓመታት በፊት አሣ ይጠመድባቸው የነበሩ አቃቂ ወንዝን የመሳሰሉ መዲናዋን የሚያቋርጡ ወንዞች፣ በከተማዋ ፍሳሾች ተመርዘው የኦሮሚያ ልዩ ዞን
ነዋሪዎች ላይ አደጋ እያስከተሉ ነው ብለዋል - የተመረዘውን ውሃ ለመጠጥ እና ለከብቶቻቸው እንዲሁም ለመስኖ እርሻቸው እንዲጠቀሙ  መገደዳቸውን በመጠቆም፡፡ “ህዝባችን በመርዝ የተበከለ ውሃ እየጠጣ ነው” ሲሉ የሚያማርሩት አቶ በቀለ፤ “የአካባቢው የኦሮሚያ ነዋሪዎች ጥቅማቸው ተነክቷል፤ የመኖር ህልውናቸውም አደጋ ላይ ወድቋል የምንለው በዚህ መነሻ ነው” ብለዋል፡፡  ከጥቂት ዓመታት በፊት በአዲስ አበባ ዙሪያ የነበሩ የገበሬ ማህበራት መሬታቸው እየተነጠቀ ያለ ቅድመ ሁኔታና ግንዛቤ መተዳደሪያቸውን ከግብርና ወደ ሌላ መስክ እንዲቀይሩ መገደዳቸውን ያስታወሱት አስተያየት ሰጪው፤ በዚህ የተነሣ ከመሬቱ የተፈናቀለው ገበሬ በችግር ላይ ነው ብለዋል፡፡ “እኛ ጥያቄያችን የአዲስ አበባ ድንበር የት ላይ ነው የሚቆመው የሚለው ነው” ያሉት አቶ በቀለ፤ መንግስትን በተለያዩ አግባቦች እንጠይቃለን ብለዋል፡፡  የመድረክ ስራ አፈፃፀም አባል አቶ ገብሩ ገ/ማርያም በበኩላቸው፤ የፌደራል ስርአቱ ሲዋቀር ሁሉም ክልሎች የማይጣስ የማይገሰስ ድንበር እንደሚኖራቸው መደንገጉን አስታውሰው፤ አሁን በመንግስት የተያዘው አቅጣጫ በቀጥታ ይህን ድንጋጌ መጣስ ነው፣ ጥሰቱ እንዲቆም መግለጫ ከማውጣት ባሻገር የምንችለውን ሁሉ እናደርጋለን ብለዋል፡፡
በሽግግር መንግስቱ ወቅት በህገመንግስት ማርቀቅ ተግባር ላይ ጉልህ ሚና የነበራቸው የቀድሞው የኢፌዲሪ ፕሬዚዳንትና የታሪክ ምሁር ዶ/ር ነጋሶ ጊዳዳ፤ አወዛጋቢውን የአዲስ አበባ ከተማ ታሪካዊ ዳራ ያስታውሳሉ፡፡ በደርግ ጊዜ የሃገሪቱን መዲና ሰፊና ትልቅ ለማድረግ ታስቦ፣ በአራቱም ማዕዘናት የማስፋፊያ እቅዶች ነበሩ የሚሉት ዶ/ር ነጋሶ፤ ድንበሩ ናዝሬት፣ ወልቂጤ፣ አምቦ ድረስ እንዲሆን ታስቦ ነበር ይላሉ፡፡ “ደርግ ከወደቀ በኋላና በሽግግሩ ጊዜ አዲስ ማስተር ፕላን ተዘጋጅቶ አሁን ያለው ድንበር እንዲሆን ተወሰነ፣ አዲስ አበባና ኦሮሚያም በግልፅ ድንበራቸው ይካለል ተባለ” ያሉት ዶ/ር ነጋሶ፤ የተባለው የማካለል ስራ በግልፅ ስለመፈፀሙ መረጃ እንደሌላቸውና አሁን የተፈጠረው ቅሬታም የዚሁ መነሻም ሊሆን እንደሚችል ተናግረዋል፡፡
አዲስ አበባ በኦሮሞ ብሄርተኞች የባለቤትነት ጥያቄ የሚነሳባት ከተማ ነች የሚሉት ዶ/ር ነጋሶ፤ “በሽግግሩ ወቅትም ሆነ በምርጫ 97 ጊዜ ‹በአፄ ምኒልክ በሃይል የተወረረች የኦሮሞዎች ግዛት ነች” የሚል ጉዳይ ተነስቶ ህዝበ ውሳኔ እንዲካሄድ ጥያቄ መቅረቡንና ብዙ ንትርክ ማስነሳቱን ጠቁመው፤ ሆኖም እስካሁን ጥያቄው መልስ ስለማግኘቱ እርግጠኛ አይደለሁም ብለዋል፡፡ “አሁን ላይ የሚነሳው ጥያቄ በልማት የመተሳሰር ጉዳይ ብቻ ከሆነ ቀድሞውንም ተሳስረዋል፣ የመሬት ሽሚያ ተስፋፍቶ ለገጣፎን በመሳሰሉ አካባቢዎች የኦሮሚያ አርሶ አደሮች መሬት ተወስዷል፣ አሁን እየተደረገ ያለው ያንን አጠናክሮ የሚያስቀጥል ደባ ነው” የሚሉ አስተያየቶች እየተሰነዘሩ እንደሆነ የተናገሩት ዶ/ሩ፤ በህገ መንግስቱ አንቀፅ 49 ንዑስ አንቀፅ 5 ድንጋጌ መሰረት የኦሮምያ ልዩ ጥቅም ባይጠበቅም በመሰረተ ልማት መተሳሰር የሚለው አጀንዳ ግን በሌላው አለምም የሚሰራበት በመሆኑ የሚያስኬድ ነው ብለዋል፡፡
በህገ መንግስቱ አንቀፅ 49(5) “የኦሮሚያ ክልል፣ የአገልግሎት አቅርቦት ወይም የተፈጥሮ ሃብት አጠቃቀምንና የመሳሰሉ ጉዳዮችን በተመለከተ እንዲሁም አዲስ አበባ በኦሮሚያ ክልል መሃል የሚገኝ በመሆኑ የሚነሱ ሁለቱን የሚያስተሳስሩ አስተዳደራዊ ጉዳዮችን በተመለከተ ያለው ልዩ ጥቅም ይጠበቅለታል” የሚል ድንጋጌ መስፈሩን የጠቀሱት ዶ/ር ነጋሶ፤ እስካሁን ግን ኦሮሚያ እንኳንስ ጥቅም ሊያገኝ መሬቱን እየተነጠቀ ነው ብለዋል፡፡ “የኦሮሚያ ልዩ ዞን ለግንባታ የሚውሉ ድንጋይና ጠጠር የመሳሰሉ የተፈጥሮ ሃብቶችን ጨምሮ የተለያዩ የመሰረተ ልማት አቅርቦቶችን ለአዲስ አበባ ገባሪ ሆኗል” ሲሉም ተችተዋል፡፡ በአንድ ወቅት የኦሮምያ ምክር ቤት በጉዳዩ ላይ ያለውን ቅሬታ ለፌዴሬሽን ምክር ቤት በደብዳቤ ማስታወቁን የሚያስታውሱት ዶ/ር ነጋሶ፤ ምላሽ ስለማግኘቱ ግን መረጃው እንደሌላቸው ተናግረዋል፡፡ እነዚህ ያልተመለሱ ጥያቄዎች ባሉበት ሁኔታ የተቀናጀ የጋራ ልማት ፕላን ተግባራዊ ሊደረግ መታሰቡ አግባብ አለመሆኑን ጠቅሰው፤ አሰራሩ ግን አዲስ እንዳልሆነና የሰለጠኑ ሃገራትም አስተዳደራዊ ጉዳይ ውስጥ ጣልቃ ሣይገቡ የጋራ መሰረተ ልማቶችን በጋራ አቅደው እንዲሚሰሩ ተናግረዋል፡፡
የተቀናጀ የጋራ ፕላኑ ምን ይዟል?
የተቀናጀ የጋራ ልማት ፕላኑ የ10 ዓመት እና የ25 ዓመት ግቦችን ያስቀመጠ ሲሆን በሁለቱ ተጎራባቾች መካከል በሚፈጠረው የመሰረተ ልማት ትስስሮች ከ10 እና ከ25 ዓመት በኋላ አዲስ አበባ የምትደርስበትን ደረጃ ይገልፃል፡፡ ከ10 ዓመት በኋላ አዲስ አበባን የአለማቀፍ ጉባኤዎችና ድርጅቶች መቀመጫ፣ ከአፍሪካ 2 ተመራጭ ከተሞች አንዷ፣ ዘላቂ አለማቀፍ የዲፕሎማቲክ መዲና እንዲሁም ከ10 ምርጥ የቱሪስት መዳረሻ አንዷ የማድረግ ዕቅድ ያስቀመጠው የጋራ ፕላኑ፤ ከ25 አመት በኋላ ደግሞ ከ5ቱ ምርጥ የቱሪስት መዳረሻ አንዷ የማድረግ ግብ አስቀምጧል፡፡
በአሁኑ ወቅት የአዲስ አበባ ክፍለ ከተሞችና ወረዳዎች አደረጃጀት ለአገልግሎት አሰጣጥ ምቹ አለመሆናቸውን የሚጠቁመው የጋራ ፕላኑ፤ ከተማዋን በ15 ክፍለ ከተሞችና በ137 ወረዳዎች ለመሸንሸን መታቀዱን ያመለክታል፡፡ የኦሮሚያ ልዩ ዞን ከተሞች የሆኑት ሰበታ፣ ሱሉልታ፣ ለገጣፎ-ለገዳዲ፣ ቡራዩ፣ ገላን-ዱከም ደግሞ ከ8-10 የሚደርሱ ወረዳዎች እንደሚኖራቸው ይገልፃል፡፡
ከ10 እና 25 ዓመታት በኋላ በሁለቱ ትስስሮሽ የትራንስፖርት አገልግሎት፣ የኢንዱስትሪ ልማት፣ የመንገድ ትስስሮሽ፣ የማዘጋጃ ቤታዊ አገልግሎት፣ የነዋሪው ኢኮኖሚ፣ የቤቶች ልማት፣ የህዝብ ቁጥሩ፣ የአካባቢ ጥበቃ እንዲሁም የህንጻ ግንባታዎች ምጣኔ ምን ላይ ሊደርስ እንደሚችል የሚጠቁም ግምታዊ ስሌት በጋራ ፕላኑ እንደተካተተ ለማወቅ ተችሏል፡፡